Surat kasi orang
Ibrani
yang baru kasi tenga dong pung nene-moyang pung agama
ko parcaya sang Yesus Kristus
1. Tuhan Allah su kirim Dia pung Ana, yang lebe hebat dari Dia pung jubir lama dong (1:1 - 1:3)
2. Tuhan Allah pung Ana paling hebat, lebe dari ana bua di sorga (1:4 - 1:14)
3. Jang tola buang Tuhan pung kabar salamat yang hebat (2:1 - 2:4)
4. Akurang ko Tuhan Allah pung Ana bekin randá diri ko jadi manusia? (2:5 - 2:18)
5. Tuhan Allah pung Ana lebe hebat dari ba'i Musa (3:1 - 3:6)
6. Jang bale balakang kasi tenga bosong pung parcaya sama ke nene-moyang dong, tagal dong sonde bisa maso barenti cape di tana yang Tuhan Allah su janji tu (3:7 - 3:19)
7. Kalo kotong parcaya sang Yesus Kristus, kotong bisa idop badame deng Tuhan Allah, sama ke kotong ada barenti cape deng Dia (4:1 - 4:13)
8. Yesus su jadi Kapala Agama Paling Tinggi yang lebe hebat dari kapala agama model lama dong (4:14 - 5:10)
9. Jang angka buang bosong pung parcaya sang Kristus (5:11 - 6:20)
10. Melkisedek tu, satu kapala agama yang lebe tinggi dari kapala agama Lewi deng dia pung turunan dong (7:1 - 7:10)
11. Kotong parlú kapala agama model baru, tagal kapala agama model lama sonde mampu hapus buang batúl orang pung sala (7:11 - 7:19)
12. Yesus tu, Kapala Agama yang lebe hebat dari kapala agama model lama dong (7:20 - 7:28)
13. Tuhan Allah pake Kristus ko ika janji baru yang lebe bae dari janji lama (8:1 - 8:13)
14. Tuhan Yesus jadi korban yang lebe bae dari korban yang lama dong (9:1 - 9:28)
15. Kristus mati satu kali sa, ko orang bisa idop babae deng Tuhan Allah sampe salamanya (10:1 - 10:18)
16. Kotong su sonde usa taku-taku datang mangada sang Tuhan Allah (10:19 - 10:39)
17. Kotong musti parcaya tarús sang Tuhan Allah, sama ke orang dolu-dolu (11:1 - 12:3)
18. Tuhan Allah mau togor ko ajar sang kotong, sama ke satu bapa ajar dia pung ana (12:4 - 12:13)
19. Jang tola buang Tuhan Allah pung hati bae sang bosong (12:14 - 12:29)
20. Kotong musti idop babae satu deng satu (13:1 - 13:6)
21. Jang kambali iko atoran agama yang lama, ma parcaya tarús sang Kristus (13:7 - 13:17)
22. Yang tulis ini surat ni, ada ucap sukur deng sambayang kasi orang Ibrani (13:18 - 13:21)
23. Saloom (13:22 - 13:25)



Surat kasi orang
Ibrani
yang baru kasi tenga dong pung nene-moyang pung agama
ko parcaya sang Yesus Kristus
Tuhan Allah su kirim Dia pung Ana, yang lebe hebat dari Dia pung jubir lama dong
11Dolu-dolu, Tuhan Allah pake Dia pung jubir dong, ko omong deng kotong pung nene-moyang orang Ibrani dong.*Kata Ibrani ni, nama laen kasi bangsa Yahudi. Orang Yahudi yang parcaya sang Yesus Kristus, orang subu, bilang “orang Kristen Ibrani”, tagal dong su laen dari dong pung sodara Yahudi yang masi pegang atoran agama Yahudi yang lama tu. Dia pake cara macam-macam ko omong banya kali deng dong.Tuhan Allah kasi tau Dia pung pasán dong, deng pake cara macam-macam. Conto ke Dia kasi tau sang Abraham pake janji, sang Musa pake atoran agama, sang Daud pake lagu puji-puji, sang Yeremia pake umpama. 2Ma sakarang, Dia su kirim Dia pung Ana, ko omong langsung deng kotong.
Dari mula-mula, Tuhan Allah su pili ame Dia pung Ana ni,
ko parenta sama-sama deng Dia.
Waktu Dia bekin langit deng bumi, deng dia pung isi samua-samua,
Dia pung Ana ni ju ada bekin sama-sama deng Dia.
3Tuhan pung Ana ni, kasi tunju Dia pung Bapa pung hebat,
sama ke matahari pung sinar yang tapontas dari carmín.
Te Dia satu model parsís ke Dia pung Bapa.
Deng dari Dia pung Kata-kata yang hebat,
Dia kasi jalan samua yang ada di langit deng di bumi.
Dia ju buka jalan,
ko hapus buang orang pung sala-sala dong,
ko biar dong jadi barisi.
Ais Dia pi di sorga,
ko dudu di Tuhan Allah pung sablá kanan,
di tampa yang paling hormat.
Tuhan Allah pung Ana paling hebat, lebe dari ana bua di sorga
4Tuhan Allah pung ana bua di sorga memang hebat. Ma Dia pung Ana yang paling hebat, lebe dari dong samua. Tuhan Allah pung pangkat tu, paling tinggi. Deng Dia su kasi Dia pung pangkat sandiri sang Dia pung Ana. Andia ko Dia pung Ana, lebe dari Dia pung ana bua di sorga dong.
5Tuhan Allah parná omong sang Dia pung Ana, bilang,
“Ini hari, Beta angka sang Lu ko pegang parenta.”aLagu Puji dong 2:7
Tuhan Allah ju omong, bilang,
“Beta ni, Dia pung Bapa.
Deng Dia ni, Beta pung Ana.”b2 Samuel 7:14, 1 Sajara Isra'el deng Yahuda 17:13
Tuhan Allah omong memang bagitu so'al Dia pung Ana, ma Dia sonde parná omong bagitu so'al Dia pung ana bua di sorga.
6Waktu Tuhan Allah kirim datang Dia pung Ana yang paling hebat tu, Dia ju parenta Dia pung ana bua di sorga, bilang,
“We! Ana bua dong!
Bosong musti pi kasi hormat,
deng sémba sang Beta pung Ana do!”cCarita Ulang so'al Jalan Idop 32:43; Lukas 2:13-14
7Tuhan Allah ju omong so'al Dia pung ana bua di sorga, bilang,
“Beta bekin Beta pung ana bua di sorga dong,
jadi sama ke angin.
Beta bekin Beta pung hamba dong,
jadi sama ke api.”dLagu Puji dong 104:4
Tuhan Allah omong bagitu, tagal dong tu, cuma Dia pung tukang suru-suru sa.
8Ma Dia omong laen lai so'al Dia pung Ana sandiri, bilang,
“Lu ni, Tuhan Allah.
Lu nanti dudu di korsi parenta sampe salamanya.
Lu nanti pegang kuasa ko parenta deng hati lurus.
9Lu pung hati sanáng lia orang yang idop lurus.
Ma Lu pung hati susa lia orang yang idop pakane'o.
Andia ko Beta pung hati sanáng,
ko Beta po'a minya di Lu pung kapala,
ko angka sang Lu jadi Raja lebe dari yang laen dong.”eLagu Puji dong 45:7-8
10Tuhan Allah ju omong sang Dia pung Ana, bilang,
“Ana, ó!
Lu ni, Bos yang su parenta memang dari dolu.
Lu ni, yang suru ko langit ada memang.
Lu ni, yang parenta ko bumi jadi memang.
11-12Nanti langit deng bumi puruk buang.
Nanti langit deng bumi ilang buang.
Ma Lu sandiri idop tarús-tarús.
Nanti Lu angka buang langit deng bumi,
sama ke orang angka buang pakean puruk.
Nanti Lu ganti langit deng bumi,
sama ke orang ganti pakean baru.
Ma Lu sandiri sonde bagitu.
Tagal Lu idop sampe salamanya.”fLagu Puji dong 102:26-28
13Tuhan Allah ju omong sang Dia pung Ana, bilang,
“Ana, é!
Mari dudu sini, di tampa paling hormat,
di Beta pung sablá kanan ni.
Nanti Beta bekin sang Lu pung musu dong,
sampe dong ta'alok sang Lu.”gLagu Puji dong 110:1
Tuhan Allah omong memang bagitu so'al Dia pung Ana, ma Dia sonde parná omong bagitu so'al Dia pung ana bua di sorga. 14Dia pung ana bua dong memang pantíng. Te Dia utus sang dong, ko pi urus Dia pung orang samua, ko kasi tunju jalan salamat sang dong. Ma biar bagitu, ju Tuhan Allah pung Ana, masi lebe dari dong samua.
Jang tola buang Tuhan pung kabar salamat yang hebat
21Tagal itu, kotong musti pegang kuat-kuat apa yang kotong su dengar so'al Tuhan Allah pung Ana, ko kotong jang lupa buang. 2Dolu, Tuhan pake Dia pung ana bua dari sorga, ko kasi tau Dia pung pasán sang kotong pung nene-moyang dong. Tau-tau, te itu pasán samua tu, batúl. Kalo dong langgar Dia pung parenta tu, dong pasti kaná hukum. 3Memang dolu bagitu tu. Ma sakarang Tuhan pung Ana su buka jalan baru ko kasi salamat sang manusia. Dia su kasi tau ini jalan salamat yang hebat ni, sang Dia pung orang yang layani sang Dia di bumi. Ais dong kasi tau sang kotong, ko kotong parcaya. Ma kalo kotong sonde toe, na, kotong su paya batúl ni! 4Te Tuhan Allah ju kasi kuasa ko dong bekin tanda heran macam-macam. Dia ju kasi turun Dia pung Roh sang dong, ko dong bekin banya hal laen iko Dia pung mau. Tagal itu samua, andia ko kotong tau, bilang, itu jalan salamat tu, memang batúl.
Akurang ko Tuhan Allah pung Ana bekin randá diri ko jadi manusia?
5Beta ada omong so'al dunya model baru yang nanti mau datang. Ma Tuhan Allah sonde parná kasi tau Dia pung ana bua di sorga dong, bilang, nanti dong yang urus itu dunya. Te manusia yang nanti urus. 6Di Tuhan Allah pung Tulisan Barisi, ba'i Daud parná tanya so'al manusia pung harga, bilang,
“Tuhan Allah!
Akurang ko Tuhan taro mata sang manusia?
Akurang ko Tuhan sayang sang dong?
Te dong cuma manusia biasa sa!
7Ma Tuhan su kasi kuasa sang dong,
ko dong jadi amper sama deng ana bua di sorga.
Tuhan ju kasi hormat sang dong,
deng angka sang dong,
8ko dong parenta samua yang Tuhan su bekin tu.”aLagu Puji dong 8:5-7
Jadi, iko ba'i Daud pung tulisan tu, Tuhan Allah bekin manusia jadi bos, ko dong urus samua yang Dia su bekin. Padahal kotong balóm parná tau manusia satu ju yang parenta samua-samua bagitu.
9Ma ada Satu yang bisa parenta samua-samua. Dia tu, andia Yesus. Dia datang tenga tahan di bumi, ko jadi manusia yang pikol sangsara sampe mati. Dia mati bagitu, ko kasi tunju Tuhan Allah pung hati bae sang manusia. Ais itu ju, Tuhan Allah puji-puji sang Dia deng angka nae tinggi-tinggi sang Dia, ko Dia parenta samua yang Tuhan Allah su bekin tu. 10Jadi pantas Tuhan Allah kasi Yesus pikol sangsara, ko biar Yesus bisa buka jalan salamat kasi sang manusia. Te Tuhan Allah mau cari jalan ko banya orang bisa idop sama-sama deng Dia di sorga. Te Tuhan Allah yang bekin samua-samua. Deng samua yang idop, ada tagal Dia.
11Kalo orang iko itu jalan, Tuhan Allah pasti tarima bae sang dong, ko dong jadi Dia pung ana-ana. Tagal Tuhan Allah ju Yesus pung Bapa, andia ko Yesus su sonde malu pange sang dong, bilang,
“Bosong ni, Beta pung sodara sandiri.”
12Te Yesus su kasi tau Dia pung Bapa, bilang,
“Beta mau kasi tau sang Beta pung sodara dong,
so'al Bapa pung bae!
Beta mau manyanyi di dong pung teng-tenga,
so'al Bapa pung hebat!”bLagu Puji dong 22:23
13Yesus ju omong tarús, bilang,
“Beta akan parcaya tarús sang Tuhan Allah.”
Ais Yesus ju omong lai, bilang,
“Lia dolo! Beta ada di sini,
sama-sama deng Tuhan Allah pung ana-ana dong,
yang Dia su sarakan kasi Beta, ko Beta urus.”cYesaya 8:17, 18
14Tagal Tuhan pung ana-ana tu, manusia biasa, andia ko Yesus ju musti jadi manusia sama ke dong. Te Dia musti jadi manusia dolo, baru Dia bisa mati. Lewat Dia pung mati tu, baru Dia bisa pi rampas kuasa dari setan dong pung bos. Te bos jahat tu, yang pegang kuasa ko urus hal-hal yang ta'ika deng so'al mati. 15Deng dia ju bekin manusia taku so'al mati, sampe dong iko dia pung mau-mau, sama ke budak. Ma sakarang, Yesus su bisa kasi bebas sang manusia dari dong pung taku tu. 16Te su jalás, Yesus sonde datang ko tolong sang Tuhan pung ana bua di sorga. Ma Dia datang ko tolong sang kotong, andia ba'i Abraham pung turunan ni. 17Tagal itu, Yesus jadi parsís sama ke kotong yang su jadi Dia pung sodara. Deng bagitu, Dia bisa jadi kotong pung kapala agama paling tinggi, ko tolong kotong iko Tuhan Allah pung mau. Dia ju kasi tunju Dia pung rasa kasian sang kotong. Deng Dia omong apa, na, Dia bekin iko. Dolu, kotong pung nene-moyang dong minta kapala agama dong pung bos bésar bekin korban, ko Tuhan hapus buang dong pung sala-sala dong. Sakarang, Yesus sandiri su jadi korban ko Tuhan hapus buang kotong pung sala-sala dong. 18Waktu Yesus idop di ini dunya, Dia dapa sangsara bam-banya. Ada ju yang buju-buju Dia, ko Dia bekin sala. Biar bagitu ju, ma Dia sonde jato. Tagal itu, kalo ada yang buju-buju kotong ko bekin sala, na, Yesus su bisa tolong kotong ko kotong jang jato.
Tuhan Allah pung Ana lebe hebat dari ba'i Musa
31Jadi bagini, sodara dong! Bosong ni, su idop barisi sama ke botong, deng nanti bosong ju idop deng Tuhan Allah di sorga. Tagal itu, botong musti pikir alus-alus so'al Yesus tu. Te kotong su mangaku, bilang, Dia tu, Tuhan Allah pung Utusan, deng Dia ju kotong pung Kapala Agama Paling Tinggi. 2Waktu Tuhan Allah utus sang Yesus, Yesus bekin iko Tuhan pung mau samua. Deng bagitu, Dia jadi sama ke ba'i Musa. Te ba'i Musa ju bekin iko Tuhan Allah pung mau, waktu dia layani kotong pung nene-moyang dong dolu-dolu.aDaftar Sensus 12:7 3Biar bagitu ju, ma Yesus lebe hebat dari ba'i Musa. Te Yesus tu, sama ke kapala ruma tangga. Deng su jalás, kapala ruma tangga lebe hebat dari tukang suru-suru dalam itu ruma. 4Orang satu-satu bangun dia pung ruma tangga sandiri-sandiri. Ma Tuhan Allah bangun samua-samua. 5Jadi, ba'i Musa bekin iko Tuhan Allah pung mau, waktu dia jadi tukang suru-suru kasi Tuhan pung isi ruma. Te itu waktu, dia kasi tau memang apa yang nanti Tuhan Allah mau bekin. 6Yesus ju bekin iko Tuhan Allah pung mau, ma Dia bukan tukang suru-suru sama ke ba'i Musa. Tagal Dia tu, Kristus, Tuhan Allah pung Ana yang Dia su pili memang dari dolu, ko mau kirim datang di ini dunya. Deng Kristus tau urus batúl-batúl Dia pung Bapa pung isi ruma. Jadi, kalo kotong pegang kuat-kuat kotong pung parcaya, deng kotong baharap tarús sang Kristus, kotong ju bisa maso jadi Dia pung isi ruma.
Jang bale balakang kasi tenga bosong pung parcaya sama ke nene-moyang dong, tagal dong sonde bisa maso barenti cape di tana yang Tuhan Allah su janji tu
7Tagal itu, botong musti pasang talinga ko dengar bae-bae apa yang Tuhan Allah pung Roh Barisi su omong, bilang,
“Ini hari, kalo bosong dengar Tuhan Allah pung omong,
8bosong jang kapala batu,
sama ke itu orang dong,
yang jalan pi-datang sampe ampa pulu taon di tampa sunyi.
Te dong sonde mau toe lai sang Musa,
sampe Tuhan Allah sandiri amper-amper
su sonde bisa sabar deng dong lai.
9-10Bayangkan sa!
Ampa pulu taon Beta bekin tanda heran macam-macam
di dong pung mata biji!
Ma dong maen coba-coba sang Beta tarús.
Andia ko Beta ju mara sang dong, bilang,
‘Bosong ni, su talalu!
Te bosong su bale balakang kasi tenga Beta pung jalan,
ko iko bosong pung jalan yang babengko sa!’
11Beta su sonde tahan lia bosong pung jahat bagitu lai.
Andia ko Beta kutuk sang bosong, bilang,
‘Bosong su sonde bole maso lai ko barenti cape sama-sama deng Beta.’”bLagu Puji dong 95:7-11
12Jadi, sodara dong! Ati-ati ko jang sampe ada dari bosong yang bekin jahat, sampe dia sonde parcaya lai, ais bale balakang kasi tenga sang Tuhan Allah yang idop tarús. 13Lebe bae, tiap hari bosong bekin kuat satu deng satu pung hati. Jang batunggu lai! Tagal bosong gampang kaná tipu ko bekin sala, sampe bosong ju jadi kapala batu, deng sonde toe sang Tuhan Allah. 14Kotong su bisa jadi tamán satu kaki deng Yesus Kristus, asal kotong baharap tarús sang Dia, sama ke waktu kotong baru mulai parcaya sang Dia.
15Te Tuhan pung Roh Barisi ju omong bagitu, bilang,
“Ini hari, kalo bosong dengar Tuhan Allah pung omong,
bosong jang kapala batu, sama ke itu orang dong,
yang jalan pi-datang sampe ampa pulu taon di tampa sunyi,
te dong malawan sang Musa.”cLagu Puji dong 95:7-8
16Naa, sakarang beta mau tanya bagini: itu orang dong yang su dengar sang Musa, ais bale balakang kasi tenga sang dia tu, sapa? Sapa lai, kalo bukan kotong pung nene-moyang yang Musa sandiri baru antar bawa kaluar dari tana Masir. 17Ais, itu orang yang bekin Tuhan Allah pung hati panas sampe ampa pulu taon tu, sapa? Sapa lai, kalo bukan kotong pung nene-moyang. Te dong idop babengko di tampa sunyi, sampe dong mati, ais dapa kubur di situ. 18Ais, itu orang dong yang kaná kutuk dari Tuhan Allah sampe sonde bole maso di itu tana, ko barenti cape sama-sama deng Dia tu, sapa? Sapa lai, kalo bukan kotong pung nene-moyang. Te dong sonde mau dengar sang Tuhan Allah.”dDaftar Sensus 14:1-35 19Jadi, su jalás, to! Kotong pung nene-moyang sonde dapa maso di itu tana, ko barenti cape sama-sama deng Tuhan Allah, tagal dong sonde parcaya sang Dia.
Kalo kotong parcaya sang Yesus Kristus, kotong bisa idop badame deng Tuhan Allah, sama ke kotong ada barenti cape deng Dia
41Ma sakarang kotong musti pikir panjang, tagal Tuhan masi janji, bilang, Dia pung orang dong bisa barenti cape sama-sama deng Dia. Jadi, jang sampe ada dari bosong yang tola buang apa yang Tuhan su janji tu. 2Te kotong su dapa dengar itu kabar bae, sama ke kotong pung nene-moyang dong ju dapa dengar. Ma tagal dong sonde parcaya itu kabar, dong sonde dapa ontong apa-apa. 3Ma kalo kotong parcaya, kotong bisa barenti cape sama-sama deng Tuhan Allah. Te dolu, Dia su janji bagitu deng kotong pung nene-moyang, ma ais Dia mara deng kasi tau sang dong, bilang,
“Beta su sonde tahan lia bosong pung jahat bagitu lai.
Andia ko Beta kutuk sang bosong, bilang,
‘Bosong su sonde bole maso lai,
ko barenti cape sama-sama deng Beta.’”
Jadi kotong tau, bilang, waktu Tuhan bekin langit deng bumi, Dia su ator memang ko Dia pung orang dong bisa barenti cape, ko idop sama-sama deng Dia.aLagu Puji dong 95:11 4Di carita so'al Tuhan Allah bekin langit deng bumi, ada tatulis so'al Tuhan Allah barenti cape, bilang,
“Tuhan karjá abis samua,
ju dia pung beso, pas deng hari katuju,
Dia barenti.”bCarita Mula-mula 2:2
5Deng di bagian laen lai, Tuhan Allah omong sang kotong pung nene-moyang dong, bilang,
“Bosong su sonde bole maso lai,
ko barenti cape sama-sama deng Beta.”cLagu Puji dong 95:11
6Jadi, Tuhan Allah mau ko Dia pung orang dong barenti cape ko idop sama-sama deng Dia. Ma kotong pung nene-moyang yang dengar lebe dolo itu kabar bae tu, dong sonde bisa maso, tagal dong sonde bekin iko Tuhan pung mau. 7Ma lama-lama, Tuhan pili waktu yang laen, ko Dia pung orang bisa maso barenti cape sama-sama deng Dia. Te Dia pake ba'i Daud ko omong, bilang,
“Ini hari, kalo bosong dengar Tuhan Allah pung omong,
jang bekin bosong pung hati karás ke batu,
ma dengar bae-bae su.”dLagu Puji dong 95:7-8
8Waktu ba'i Daud omong, bilang, “ini hari”, dia sonde tunju itu hari waktu Yosua antar bawa nene-moyang dong pung ana-ana maso pi tana Kana'an. Te waktu ba'i Daud omong bagitu, dong samua su lama mati.eCarita Ulang so'al Jalan Idop 31:7, Yosua 22:4 9Tagal itu, kotong tau, bilang, Tuhan su ator waktu yang laen, ko Dia pung orang dong bisa barenti cape, ko idop sama-sama deng Dia. 10Deng orang yang maso ko barenti cape sama-sama deng Tuhan Allah, dia su barenti dari dia pung karjá, sama ke Tuhan ju barenti dari Dia pung karjá pas di hari katuju, waktu Dia su bekin abis ini dunya.fCarita Mula-mula 2:2 11Jadi pasang kaki ko bosong bisa maso barenti cape ko idop sama-sama deng Tuhan Allah. Jang sampe ada yang sonde dapa maso, tagal dia sonde mau dengar Tuhan pung Kata-kata, sama ke kotong pung nene-moyang tu.
12Te Tuhan Allah pung Kata-kata dong kasi tunju jalan idop yang batúl. Dong ada pung kuasa ko maso pi dalam kotong pung hati, ko nilei kotong pung pikiran deng kotong pung mau-mau samua. Te itu Kata-kata dong memang lebe tajam dari satu parang yang maso pi dalam daging ko potong urat balá tulang, ko kasi tabuka samua. 13Di langit deng bumi samua, sonde ada yang bisa tasambunyi dari Tuhan Allah, te Dia bisa lia samua-samua deng jalás. Deng nanti kotong musti pi mangada sang Dia, ko lapor samua yang kotong su bekin.
Yesus su jadi Kapala Agama Paling Tinggi yang lebe hebat dari kapala agama model lama dong
14Kotong musti pegang kuat-kuat kotong pung parcaya, tagal Tuhan Allah pung Ana, Yesus, su jadi kotong pung kapala agama paling tinggi. Te Dia su ada di Tuhan Allah pung muka di sorga, ko bela sang kotong. 15Dia bisa bela bae-bae sang kotong, tagal Dia mangarti, bilang, kotong ni, manusia. Kalo ada yang buju-buju ko bekin sala, na, kotong gampang jato. Yesus ju kaná goda yang sama parsís ke kotong, ma Dia sonde parná jato. 16Tagal itu, mari ko kotong barani deka-deka deng Tuhan Allah di Dia pung korsi parenta. Te Dia tu, hati bae. Jadi, kalo kotong sambayang sang Dia, na, pasti Dia mau kasi tunju Dia pung rasa kasian ko tolong sang kotong pas waktu.
51Orang yang dong su angka ko jadi kapala agama paling tinggi, dia pung tugas musti tolong orang ko urus dong pung hubungan deng Tuhan Allah. Dia musti tarima dong pung pemberian deng dong pung binatang korban, ko sarakan kasi sang Tuhan. Dia ju musti kasi korban binatang ko Tuhan hapus buang orang pung sala-sala dong. 2Kalo ada orang yang sonde kanál jalan idop yang batúl, ko orang yang su serong dari itu jalan, na, itu kapala agama sonde bekin susa sang dong. Dia pung hati bae sang dong, tagal dia ju manusia yang gampang jato sama ke dong. 3Tagal dia ju manusia yang jato sama ke dong, andia ko itu kapala agama ju musti kasi korban binatang ko Tuhan hapus buang dia pung sala sandiri.aKapala Agama dong pung Atoran 9:7 4Orang sonde bole angka dia pung diri ko jadi kapala agama paling tinggi. Te cuma Tuhan Allah sa yang ada pung hak ko pili orang bagitu, sama ke dolu-dolu waktu Dia angka sang Musa pung kaka Harun.bKaluar dari Masir 28:1
5Bagitu ju deng Kristus. Dia sonde angka Dia pung diri ko jadi kapala agama paling tinggi. Te dolu, Tuhan Allah sandiri yang angka sang Dia, bilang,
“Lu ni, Beta pung Ana,
Ini hari, Beta angka sang Lu ko pegang parenta.”cLagu Puji dong 2:7
6Di bagian laen di Tuhan pung Tulisan Barisi, Dia ju omong, bilang,
“Lu jadi kapala agama yang satu model deng Melkisedek dolu-dolu tu,
ma Lu jadi kapala agama sampe salamanya.”dLagu Puji dong 110:4
7Waktu Yesus pung idop di ini dunya su mau abis, Dia sambayang sonde pake barenti deng manangis makarereu, minta tolong sang Tuhan Allah ko kasi kuat sang Dia. Te Dia tau, bilang, Tuhan pung kuasa tu, bisa kasi salamat sang Dia. Ju, Tuhan Allah dengar sang Yesus, tagal Dia iko batúl-batúl Tuhan pung mau.eMatius 26:36-46, Markus 14:32-42, Lukas 22:39-46 8Te Yesus tu, Tuhan Allah pung Ana. Biar bagitu ju, ma Dia musti dapa sangsara, ko Dia balajar iko Tuhan pung mau. 9Ais Dia memang bekin iko batúl-batúl Tuhan pung mau samua. Andia ko sakarang Dia su jadi Pohon Salamat kasi samua orang yang parcaya sang Dia, ko dong bisa idop tarús-tarús deng Tuhan Allah. 10Te Tuhan su angka sang Yesus jadi kapala agama, yang satu model deng kapala agama Melkisedek dolu-dolu tu.
Jang angka buang bosong pung parcaya sang Kristus
11Masi ada banya hal yang beta mau omong so'al Kristus deng Melkisedek tu, ma beta susa kasi jalás itu hal dong, tagal bosong masi sama ke ana kici bodo yang balóm bisa mangarti deng batúl. 12Padahal, bosong ni su lama parcaya. Iko dia pung batúl, bosong su musti jadi guru, ko bisa ajar orang laen. Ma tau-tau te bosong masi sama ke ana mea yang balóm bisa makan, te baru bisa minum susu sa. Bosong masi parlú orang ko ajar sang bosong hal-hal dasar dari Tuhan pung Tulisan Barisi. 13Beta bisa banding sang bosong deng ana mea bagitu, tagal bosong balóm mangarti batúl ajaran dasar so'al Kristus ko bosong bisa idop lurus.f1 Korintus 3:2 14Ma kalo ana mea su bésar datang, dia sonde minum susu lai, ma dia makan makanan yang karás. Itu sama ke orang yang su balajar sampe mangarti batúl Tuhan pung ajaran, ko biar dia tau mana yang bae, deng mana yang jahat dong.
61Jadi, bosong musti balajar ajaran yang lebe dalam, tagal bosong su balajar cukup lama ajaran dasar dong so'al Kristus. Andia ko sakarang, su sonde usa balajar ulang-ulang ajaran dasar so'al orang musti kasi tenga dong pung sala-sala dong; ajaran so'al orang parcaya sang Tuhan Allah; 2ajaran so'al sarani; ajaran so'al taro tangan ko tarima Tuhan pung Roh Barisi; ajaran so'al Tuhan Allah nanti kasi idop kambali orang mati; deng ajaran so'al orang nanti mangada sang Tuhan, ko tarima Dia pung putusan bilang, sapa yang bole idop tarús deng Dia, deng sapa yang sonde. 3Ma kalo Tuhan kasi ijin, na, mari kotong nae kalás sa. Te beta mau ajar hal yang lebe dalam.
4-6Padahal, ada orang yang su mangarti Kristus pung ajaran, deng dong su rasa Tuhan Allah pung hati bae, sampe Dia kirim datang Dia pung Roh yang Barisi kasi sang dong. Dong su tau Tuhan pung Kata-kata, deng dong su rasa Dia pung kuasa yang Dia nanti pake kalo dunya su kiamat. Ma biar bagitu ju, dong su angka buang dong pung parcaya, deng su bale balakang ko kasi tenga sang Kristus. Tagal itu, sonde mungkin ada jalan ko dong bisa kambali minta ampon, ais idop babae deng Tuhan Allah lai. Te kalo orang sonde mau tobat bagitu, itu sama ke dong sandiri yang paku bekin mati Tuhan pung Ana di kayu palang, ais dong olok-olok sang Dia di orang banya dong pung muka.
7Orang macam bagitu, sama ke tana yang kasi kaluar hasil yang sonde bae. Padahal, kalo ujan su datang, tana yang bae bisa kasi kaluar hasil yang ada pung guna kasi orang tani. Ais Tuhan Allah kasi turun berkat, ko bekin itu tana pung hasil batamba banya. 8Ma itu orang yang bale balakang sang Kristus, sama ke tana yang kasi kaluar duri sa. Deng itu duri dong sonde ada pung guna apa-apa. Sonde lama ju, Tuhan Allah datang ko kasi jato hukum di itu tana. Ais Dia bakar buang itu hasil yang sonde ada pung guna apa-apa.aCarita Mula-mula 3:17-18
9Sodara sayang dong! Biar beta omong sadiki karás bagitu, ma beta ju tau, bilang, bosong sonde bale balakang sang Kristus. Te bosong su parcaya sang Dia, deng bosong pung idop ju ada hasil yang bae. 10Jadi, inga te Tuhan Allah pung hati lurus, deng Dia sonde lupa bosong pung karingat. Te bosong su karjá karás ko tolong Dia pung orang, deng sayang sang dong. Dari dolu, memang bosong su kasi jalan Dia pung karjá tu. Deng bosong masi ada bekin bagitu. 11Ma sakarang, beta mau ko bosong samua karjá lebe karás lai, ko bekin iko tarús bagitu sampe abis. Deng bagitu, bosong nanti tarima samua hal bae yang bosong ada baharap dari Tuhan Allah. 12Asal bosong jang jadi pamalas! Bosong musti conto orang dong yang su lama parcaya sang Tuhan Allah. Te dong baharap tarús-tarús sang Dia, sampe dong tarima ame apa yang Dia su janji.
13-16Conto ke kotong pung ba'i Abraham. Dolu-dolu Tuhan Allah ika janji deng dia pake sumpa. Kalo manusia angka sumpa, dia biasa pake Tuhan Allah pung nama, ko Tuhan jadi dia pung saksi, tagal Tuhan tu, lebe dari dia. Deng kalo ada parkara, samua orang tau, bilang, itu orang pung omong tu, batúl, tagal dia su sumpa pake Tuhan Allah pung nama na. Itu memang manusia pung cara. Ma waktu Tuhan Allah bekin sumpa deng ba'i Abraham, Dia pake Dia pung nama sandiri, tagal sonde ada yang lebe dari Dia. Dia janji, bilang,
“Beta nanti kasi berkat bam-banya,
sang lu deng lu pung turunan.
Nanti dong tamba banya,
sampe sonde ada orang yang bisa itong ame sang dong.”bCarita Mula-mula 22:16-17
Tuhan Allah janji abis bagitu, ju ba'i Abraham parcaya deng baharap tarús sang Tuhan, biar lama-lama baru dia tarima ame apa yang Tuhan su janji tu. 17Deng bagitu, kotong su tau kalo Tuhan bekin janji deng Dia pung orang, Dia ika itu janji pake sumpa, ko jamin, bilang, apa yang Dia janji tu, memang batúl deng sonde oba. 18Te ada dua hal yang sonde bisa baroba. Yang partama, andia Tuhan pung janji. Deng yang kadua, andia Dia pung sumpa yang Dia pake ko jamin itu janji. Jadi, kalo Tuhan su janji satu hal, pasti Dia bekin iko, tagal Dia sonde mungkin omong kosong. Andia ko kotong sonde usa kawatir deng Dia pung janji tu. Kotong su lari pi cari salamat di Dia, jadi sakarang kotong tenga tunggu ko baharap tarús sang Dia sa. 19Deng bagitu, kotong pung hati su aman, sama ke satu parahu yang su kaluar dari ombak, ko sandar di tampa balabu. Te kotong baharap sang Yesus Kristus yang su jadi kotong pung kapala agama paling tinggi. Dolu, pas deng orang Yahudi dong pung hari bae, kapala agama paling tinggi maso lewat kaen gorden yang pele Kamar yang Paling Barisi, ko mangada sang Tuhan Allah di situ.cKapala Agama dong pung Atoran 16:2 20Ma sakarang Yesus su maso lebe dolo ko buka jalan kasi kotong. Te Dia ju kapala agama paling tinggi, yang satu model ke Melkisedek dolu-dolu tu. Ma Yesus lebe hebat dari kapala agama model lama, tagal Dia sonde parná barenti kasi jalan Dia pung karjá.dLagu Puji dong 110:4
Melkisedek tu, satu kapala agama yang lebe tinggi dari kapala agama Lewi deng dia pung turunan dong
71-3Dolu-dolu, Melkisedek jadi raja kota Salem. Dia ju kapala agama kasi orang yang sémba sang Tuhan Allah yang Paling Tinggi. Dia pung nama tu pung arti, “Raja Hati Lurus”. Deng Raja Salem pung arti, “Raja Dame”. Sonde ada yang tau Melkisedek ni pung asal-usul. Sonde ada yang tau dia pung bapa, dia pung mama, deng dia pung nene-moyang dong. Sonde ada yang tau dia pung lahir, deng dia pung mati. Orang cuma tau dia tu, raja kota Salem, deng kapala agama kasi sang Tuhan Allah. Ma dia ju sama ke Tuhan Allah pung Ana, tagal dia ju kapala agama yang kasi jalan tarús-tarús dia pung karjá.
Satu kali, ada barapa raja yang datang deng dong pung tantara dong, ko rampas ame barang dari ba'i Abraham pung tamán-tamán. Ais itu, ba'i Abraham pi baparáng sama-sama deng dia pung tamán dong, sampe dong bekin kala itu raja dong. Ju ba'i Abraham dong ame kambali itu barang samua. Waktu ba'i Abraham su jalan pulang, ju Melkisedek kaluar dari kota Salem ko pi sambut sang dia. Ais dia omong kasi berkat sang ba'i Abraham, bilang, “Biar Tuhan Allah yang Paling Tinggi, kasi berkat sang lu.” Ais itu ju, ba'i Abraham bagi kasi sang Melkisedek satu bagian dari sapulu bagian, dari samua barang yang dia su rampas ame kambali tu. Dia kasi bagitu, tagal Melkisedek tu, kapala agama dari Tuhan Allah yang Paling Tinggi.aCarita Mula-mula 14:17-20
4Naa, pikir bae-bae so'al Melkisedek ni! Ba'i Abraham bagi kasi sang dia satu bagian dari sapulu bagian, dari samua barang yang paling bae, yang dia su ame kambali tu. Jadi su jalás, Melkisedek tu, orang bésar. 5Padahal itu waktu, Tuhan Allah balóm angka orang ko jadi kapala agama. Sampe ba'i Abraham pung cece Lewi ada, baru Tuhan Allah angka sang dia deng dia pung turunan dong, ko jadi kapala agama kasi ba'i Abraham pung turunan samua. Ais itu, Tuhan Allah ju kasi turun atoran, bilang, orang dari suku Lewi ada hak tarima satu bagian dari sapulu bagian hasil dari dong pung sodara suku laen dong di Isra'el.bDaftar Sensus 18:21 6Ma Melkisedek tu, bukan Lewi pung turunan. Biar bagitu ju, ma ba'i Abraham bagi kasi sang dia satu bagian dari sapulu bagian, tagal dia anggap Melkisedek tu, orang hebat. Itu waktu, ba'i Abraham su tarima janji dari Tuhan Allah ko kasi berkat sang dia. Ma biar bagitu, Melkisedek ju omong, bilang, “Biar Tuhan Allah yang Paling Tinggi, kasi berkat sang lu.” 7Ini ni, ju bukti, bilang, Melkisedek tu, orang bésar. Tagal orang yang omong kasi berkat, pasti lebe bésar dari orang yang tarima berkat.
8Kapala agama dong samua ada pung hak ko tarima ame satu bagian dari sapulu bagian. Ma tagal dong cuma manusia biasa, lama-lama ju dong mati. Kapala agama Melkisedek ju tarima satu bagian dari sapulu bagian. Ma dia idop tarús, tagal Tuhan pung Tulisan Barisi sonde kasi tau, bilang, dia mati. 9-10Tagal ba'i Abraham bagi kasi sang Melkisedek satu bagian dari sapulu bagian dari itu barang, na, orang bisa pikir coba, bilang, dia ju tanggong dia pung turunan yang balóm lahir dong. Deng bagitu, kotong bisa anggap dia su bayar memang dia pung cece Lewi pung satu bagian dari sapulu bagian.*Orang Yahudi anggap orang pung turunan dong pung bibit su ada di nene-moyang dong pung badan.
Kotong parlú kapala agama model baru, tagal kapala agama model lama sonde mampu hapus buang batúl orang pung sala
11Waktu Lewi pung turunan dong jadi kapala agama, Tuhan pili sang ba'i Musa pung kaka Harun, ko jadi kapala agama paling tinggi yang partama. Kapala agama dong pung tugas tu, andia kasi tunju jalan ko orang bisa idop barisi, deng babae deng Tuhan. Biar dong bekin iko atoran sumua ju, ma kapala agama model ke Harun sonde mampu bekin dong barisi batúl. Andia ko dong parlú kapala agama laen, yang pung model sama ke Melkisedek. 12Ma kalo kapala agama model baru ganti sang kapala agama model lama, na, atoran lama ju musti kaná ganti.
13Naa, su jalás, kapala agama model baru tu, andia Yesus. Te Dia lahir dari suku laen, bukan dari suku Lewi. Iko ba'i Musa pung atoran, kapala agama model ke Harun, cuma datang dari suku Lewi sa, sonde bole dari suku laen. 14Ma samua orang tau, bilang, kotong pung Bos Yesus Kristus lahir dari suku Yahuda. Iko ba'i Musa pung atoran, sonde ada kapala agama dari itu suku.
15Ma Tuhan Allah sonde pake lai itu atoran lama, tagal sakarang su ada Yesus, yang jadi kapala agama model baru, model ke Melkisedek. 16Te iko ba'i Musa pung atoran, kapala agama model lama dong musti datang dari suku Lewi. Ma Yesus sonde datang dari itu suku. Biar bagitu ju, ma Tuhan Allah angka sang Dia ko jadi kapala agama model baru, tagal Dia ada kuasa ko idop tarús-tarús, deng sonde ada yang bisa bekin ancor sang Dia. 17Te Tuhan pung Tulisan ada tulis, bilang,
“Lu jadi kapala agama yang satu model deng Melkisedek dolu-dolu tu,
ma Lu jadi kapala agama sampe salamanya.”cLagu Puji dong 110:4
18Dia pung arti, bilang, atoran yang lama sonde ada pung kuasa ko tolong orang dong. Andia ko Tuhan Allah su kasi batal itu atoran lama, yang dolu Dia su kasi sang ba'i Musa tu. 19Te biar orang idop deng bekin iko itu atoran lama dong, ma dong masi ada pung sala-sala. Andia ko sakarang, Tuhan su buka jalan yang lebe bae, ko biar kotong bisa idop badame deng Dia.
Yesus tu, Kapala Agama yang lebe hebat dari kapala agama model lama dong
20-21Dolu, waktu Tuhan Allah angka Lewi pung turunan dong ko jadi kapala agama, Dia sonde janji, deng sonde angka sumpa apa-apa deng dong. Ma waktu Tuhan Allah angka Yesus jadi kapala agama, Dia janji, bilang,
“Beta ni, Bos!
Beta sumpa, Beta sonde akan roba apa yang Beta su janji.
Beta angka sang Lu jadi kapala agama,
ko Lu kasi jalan Lu pung tugas tarús-tarús.”dLagu Puji dong 110:4
22Deng Dia janji bagitu, Tuhan Allah pake Yesus ko jamin kasi kotong, bilang, Dia ada mau ika janji yang lebe bae lai deng kotong.
23Dolu, kapala agama model lama musti kaná ganti tarús, tagal dong mati. Andia ko musti ada banya kapala agama dong. 24Ma Yesus tu, satu kapala agama model baru yang idop tarús-tarús, deng Dia ju kasi jalan Dia pung tugas tarús-tarús. Andia ko sonde parlú ada orang yang ganti sang Dia. 25Tagal itu, Yesus bisa kasi salamat sang samua orang yang mau datang di Tuhan Allah lewat Dia. Dia bisa bekin bagitu sampe salamanya. Deng Dia jadi dong pung orang dalam yang salalu mangada sang Tuhan Allah ko tolong sang dong.
26Yesus tu, kapala agama paling tinggi yang paling cocok deng kotong. Tagal Dia tu, Orang barisi yang sonde ada pung sala apa-apa. Dia tu, sonde sama deng manusia biasa yang cuma tau bekin sala-sala. Te Tuhan Allah su angka tinggi-tinggi sang Dia, lebe dari samua yang ada di bumi deng di sorga. 27Andia ko Yesus lebe bae dari samua kapala agama model lama tu. Dolu, dong musti korban binatang tiap hari, ko Tuhan Allah hapus buang dong pung sala-sala sandiri. Ais itu, baru dong bekin korban kasi orang dong. Ma Yesus sonde parlú bekin ulang-ulang bagitu, tagal Dia su sarakan Dia pung diri satu kali sa ko jadi korban. Itu su cukup ko Tuhan hapus buang samua orang pung sala-sala dong.eKapala Agama dong pung Atoran 9:7
28Iko ba'i Musa pung atoran, dong angka manusia biasa ko jadi kapala agama. Ma dong masi ada pung sala-sala. Andia ko Tuhan Allah bekin janji baru, bilang, Dia mau angka Dia pung Ana ko jadi kapala agama paling tinggi. Te Dia pung Ana ni, iko tarús-tarús Dia pung mau.
Tuhan Allah pake Kristus ko ika janji baru yang lebe bae dari janji lama
81Jadi, beta pung omong yang pantíng bagini: sakarang kotong su ada kapala agama paling tinggi yang lebe hebat dari yang dolu-dolu dong. Dia tu, andia Yesus. Dia dudu pegang parenta di sorga, di Tuhan Allah yang Paling Tinggi pung sablá kanan.aLagu Puji dong 110:1 2Deng Dia kasi jalan Dia pung tugas di Tuhan Allah pung tampa sambayang yang asli. Itu tampa tu, Tuhan Allah sandiri yang bekin, bukan manusia yang bekin.
3Kapala agama paling tinggi biasa bawa pemberian deng korban ko kasi sang Tuhan Allah. Andia ko Yesus ju musti bawa korban. 4Ma Yesus sonde kasi jalan Dia pung tugas di bumi. Tagal di bumi su ada kapala agama yang kasi pemberian deng korban sang Tuhan Allah, iko ba'i Musa pung atoran. 5Dong kasi jalan dong pung tugas di Tenda Sambayang, yang dia pung model iko tampa sambayang asli di sorga. Te waktu ba'i Musa mau bekin itu Tenda, Tuhan Allah kasi inga sang dia, bilang, “Inga bae-bae! Lu musti bekin batúl-batúl iko model yang Beta su kasi tunju sang lu di atas itu gunung!”bKaluar dari Masir 25:40 6Ma Yesus pung tugas jao lebe hebat dari kapala agama model lama dong. Te sakarang, Tuhan Allah su ika janji yang lebe bae. Dia ju pake Yesus jadi jambatan ko manusia bisa badame deng Tuhan Allah.
7Dolu-dolu, Dia ika janji deng ba'i Musa waktu Dia kasi turun itu atoran dong. Biar bagitu ju, ma manusia sonde bisa idop barisi batúl iko itu atoran. Tagal itu, dong sonde bisa babae deng Tuhan Allah. Andia ko sakarang, parlú ada janji yang lebe bae lai. 8Te dolu, Tuhan Allah togor sang Dia pung orang, tagal dong su langgar ulang-ulang Dia pung atoran lama. Waktu Dia su sonde tahan lai, ju Dia mara, ais Dia kasi tau, bilang,
“Dengar bae-bae, te Beta ni, Bos!
Pasti nanti Beta ika janji baru
deng bangsa Isra'el,
deng suku Yahuda.
9Itu janji yang nanti Beta ika deng dong tu,
sonde sama deng itu janji yang dolu Beta su ika
deng dong pung nene-moyang dong.
Te dolu Beta pegang dong pung tangan,
ko antar bawa sang dong kaluar dari tana Masir.
Ma dong sonde bekin iko
apa yang dong su janji deng Beta tu.
Andia ko Beta su sonde mau toe sang dong lai.
10Itu janji yang Beta nanti ika deng bangsa Isra'el,
dia pung isi bagini:
“Nanti Beta taro Beta pung atoran di bosong pung dalam pikiran.
Nanti Beta tulis Beta pung parenta di bosong pung dalam hati.
Ais, Beta jadi bosong pung Tuhan,
deng bosong jadi Beta pung orang.
11Nanti bosong sonde parlú ajar lai sang bosong pung tamán,
deng bosong pung sodara dong bilang,
‘Bosong musti kanál sang Tuhan!’
te bosong samua su kanál bae deng Beta,
mulai dari yang paling kici sampe yang paling bésar.
12Biar bosong bekin hal yang sonde batúl,
ma nanti Beta jato kasian sang bosong.
Deng Beta lupa buang bosong pung sala-sala dong samua.”cYeremia 31:31-34
13Waktu Tuhan omong, bilang, Dia mau ika janji baru deng dong, dia pung arti, itu janji yang lama, su sonde laku lai. Sonde lama lai, te dia su ilang buang tu.
Tuhan Yesus jadi korban yang lebe bae dari korban yang lama dong
91Sakarang beta mau kasi inga bagini: waktu Tuhan Allah ika itu janji yang partama deng kotong pung nene-moyang dong, Dia ju kasi turun atoran ko dong kasi bangun tampa sambayang, ko dong bisa sémba sang Dia iko itu atoran pung mau. 2Di itu tampa sambayang tu, ada kintal deng tenda bésar satu. Di itu tenda pung kamar muka, ada tampa taro lampu, deng meja satu yang kapala agama dong pake ko taro roti yang dong kasi sang Tuhan Allah. Itu kamar muka tu, dong subu, bilang, Tuhan Allah pung Kamar Barisi. aKaluar dari Masir 26:1-30, 25:23-40 3Ada ju satu kaen gorden bésar tagantong ko pele satu kamar laen yang dong subu, bilang, Tuhan Allah pung Kamar Paling Barisi. bKaluar dari Masir 26:31-33 4Di muka itu gorden, ada meja mas satu, ko bakar kamanyán wangi kasi sang Tuhan Allah. Deng di dalam itu Kamar Paling Barisi ada satu peti mas, yang dong subu, bilang, Peti Janji. Dalam itu peti, dong taro barang kuno ko kasi inga orang so'al Tuhan Allah pung janji yang Dia su ika deng dong. Di situ ada stoples mas satu, yang ta'isi deng roti manna. Itu roti tu, roti yang dolu-dolu Tuhan Allah kasi turun dari langit, kasi sang kotong pung nene-moyang dong waktu dong lapar di tampa sunyi. Di itu peti ju ada ba'i Harun pung tongkat karíng yang dolu parná batunas. Deng ada ju itu batu plat yang Tuhan Allah pake ko ukir Dia pung atoran yang Dia kasi sang ba'i Musa tempo hari tu.cKaluar dari Masir 30:1-6, 25:10-16, 16:33, Daftar Sensus 17:8-10, Kaluar dari Masir 25:16, Carita Ulang so'al Jalan Idop 10:3-5 5Di itu peti pung tutu ada dua patong yang hebat. Itu patong dong pung rupa sama ke Tuhan Allah pung ana bua basayap dari sorga yang ada badiri deng sayap tabuka lebar ko tutu ame itu peti, tagal itu tampa kasi tunju Tuhan Allah pung rasa kasian sang manusia. Ma sakarang, beta sonde ada waktu ko omong sampe alus-alus so'al itu barang dong.*Tulisan bahasa Yunani bilang, Tuhan pung ana bua basayap dari sorga di sini, nama ‘kerubim ’. Tuhan pung ana bua dari sorga biasa, dong subu, bilang, ‘anggelos ’. Dong sonde basayap. Lia ju, Carita Mula-mula 3:24, deng Kaluar dari Masir 25:18-22.
6Dong pung cara ator barang dalam Tuhan Allah pung Tenda Sambayang tu, memang bagitu. Ais kapala agama dong maso-kaluar tiap hari pi itu kamar muka ko kasi jalan dong pung tugas di situ.dDaftar Sensus 18:2-6 7Ma cuma kapala agama Yahudi dong pung bos bésar sa yang bole maso pi dalam Tuhan Allah pung Kamar Paling Barisi tu. Deng dia sonde bole maso sambarang waktu, te dia cuma bisa maso satu taon satu kali. Deng kalo dia maso, dia musti bawa binatang korban pung dara, ko pi parcík di itu Peti Janji pung tutu. Itu dara pung maksud, ko biar Tuhan Allah hapus buang itu kapala agama deng dia pung orang dong pung sala samua, biar sala yang dong bekin deng sonde sadar ju.eKapala Agama dong pung Atoran 16:2-34
8Tuhan Allah su pake Dia pung Roh Barisi ko kasi mangarti sang kotong, bilang, kalo itu gorden masi pele jalan maso pi di Kamar Paling Barisi, dia pung arti, bilang, manusia masi balóm bisa maso pi di Tuhan pung muka, salama atoran lama dong masi laku. 9Te itu samua jadi conto yang Tuhan pung Roh pake, ko ajar sang kotong yang ada idop sakarang ni. Dolu, kotong pung nene-moyang dong bawa dong pung pemberian deng binatang korban kasi pi di kapala agama, ko Tuhan Allah hapus buang dong pung sala-sala. Ma biar dong bawa korban bam-banya bagitu ju, itu korban dong sonde bisa bekin dong pung hati jadi barisi, deng sonde bisa kasi ilang dong pung rasa sala di dong pung hati. 10Jadi, apa yang dong bekin tu, cuma iko atoran agama sa. Ada atoran yang parenta, bilang, dong sonde bisa makan ini, deng sonde bisa minum itu. Ada atoran laen, bilang, dong musti cuci dong pung diri deng dong pung alat iko atoran pung mau. Padahal, itu atoran dong samua, cuma ator orang pung bagian luar sa, te sonde bisa ator orang pung dalam hati. Biar bagitu ju, ma itu atoran dong musti jalan tarús, sampe Tuhan Allah ganti deng atoran baru.
11Ma sakarang, su ada itu Orang yang Tuhan Allah su janji memang dari dolu. Dia tu, Kristus. Dia su datang ko jadi kotong pung kapala agama paling tinggi, deng Dia su bekin hal bae kasi sang kotong.Tulisan bahasa Yunani yang paling bae dong tulis, bilang, “Dia su bekin hal bae kasi sang kotong.” Ma ada tulisan saparu lai yang tulis, bilang, “Dia mau bekin hal bae kasi sang kotong.” Dia kasi jalan Dia pung tugas, sama ke kapala agama model lama, ma Dia karjá di tampa sambayang yang jao lebe hebat. Dia pung tampa sambayang tu, sonde ada di bumi, te bukan manusia yang bekin itu tampa. 12Kristus ju maso pi dalam itu Kamar Paling Barisi, ko mangada sang Tuhan Allah sama ke kapala agama paling tinggi model lama dong bekin satu taon satu kali. Deng waktu Dia maso, Dia ju bawa dara ko kasi sang Tuhan Allah. Ma ada dia pung beda. Te Kristus sonde bawa dara dari binatang korban. Yang Dia bawa tu, andia Dia pung dara sandiri, tagal Dia su mati ko jadi korban kasi sang kotong. Ma Kristus bawa maso Dia pung dara satu kali sa ko bekin kotong bebas dari sala, sampe salamanya.
13Jadi, Kristus pung dara tu, memang lebe hebat dari binatang pung dara. Te iko ba'i Musa pung atoran, orang yang bekin sala dong, kamomos, deng sonde pantas maso ko sémba sang Tuhan Allah. Musti pi di kapala agama ko bekin korban, ko biar itu korban pung dara bekin barisi kambali sang dong. Ada banya korban yang minta kambing pung dara deng sapi pung dara. Ada ju satu atoran yang bilang, kalo orang sonto orang mati, dia su jadi kamomos di Tuhan pung muka. Kalo itu orang mau jadi barisi kambali, kapala agama musti ame abu sisa abis bakar sapi ténak. Ais dia bawa itu abu, ko pi siram di itu orang kamomos, ko biar dia jadi barisi kambali.fKapala Agama dong pung Atoran 16:15-16, Daftar Sensus 19:9,17-19
14Naa! Kalo binatang pung dara bisa bekin barisi orang pung badan luar yang kamomos, lebe-lebe lai deng Kristus pung dara! Te Dia pung dara tu, su bekin kotong talapás dari sala-sala dong, deng ju bekin barisi kotong pung dalam hati. Te kotong pung sala bekin kotong tapisa buang dari Tuhan. Waktu Kristus mati bagitu, Tuhan Allah pung Roh yang idop tarús, ada tolong sang Dia ko Dia sarakan Dia pung diri kasi sang Tuhan, sama ke binatang korban yang sonde ada pung cacat sadiki ju. Jadi sakarang, kotong su bisa sémba deng batúl sang Tuhan Allah yang idop tarús.
15Tagal Kristus pung dara yang paling hebat tu, andia ko Tuhan Allah pake sang Dia, ko ika janji baru deng samua orang yang Tuhan Allah su pange ko jadi Dia pung orang. Te waktu Kristus mati ko kasi salamat orang, Dia ju tabús ame kotong pung nene-moyang dari sala yang dong bekin dolu-dolu tu, waktu Tuhan Allah ika janji lama deng dong. Tagal itu, dong ju su bisa idop tarús-tarús deng Tuhan Allah.
16Beta pake conto orang tarima pusaka, sama ke satu bapa bekin surat warisan ko nanti kasi pusaka sang dia pung ana. Ma itu ana baru bole pegang ame itu pusaka, kalo dia pung bapa su mati. 17Te kalo itu bapa masi idop, dia pung ana balóm bisa tarima pusaka yang bapa su janji di itu surat warisan. 18Bagitu ju deng Tuhan Allah pung janji partama yang Dia ika deng kotong pung nene-moyang tu. Dong baru bisa tarima ame apa yang Tuhan janji tu, kalo ada satu yang mati lebe dolo. Andia ko dong pung korban pake binatang pung dara ko jadi bukti ada yang su mati. 19Tempo hari, ba'i Musa kumpul kotong pung nene-moyang dong, ko dia kasi tau parenta samua yang ada di itu atoran yang Tuhan su kasi turun tu. Ais itu, ba'i Musa bunu bekin mati sapi deng kambing, ko ame dong pung dara, ais campor deng aer. Dia ju pake tali mera ko ika tangke daon alus. Ais dia colo pi dalam itu dara, ko kabás-kabás pi atas Tuhan Allah pung Tulisan, deng pi atas rakyat dong samua. 20Waktu ba'i Musa kabás-kabás itu dara, dia ju omong, bilang, “Ini dara ni, jadi tanda, bilang, Tuhan Allah ada ika janji deng bosong. Kalo bosong bekin iko Dia pung parenta samua, nanti Dia ju kasi samua yang Dia su janji tu.”gKaluar dari Masir 24:6-8 21Ba'i Musa ju kabás-kabás dara pi di Tenda Sambayang, deng samua alat di situ yang dong pake ko sémba sang Tuhan Allah.hKapala Agama dong pung Atoran 8:15 22Te iko Tuhan pung atoran, amper samua yang kamomos, musti bekin barisi pake dara. Tagal itu, kalo manusia mau jadi barisi dari dong pung sala, na, musti ada korban pung dara.iKapala Agama dong pung Atoran 17:11
23Apa yang beta carita so'al kotong pung nene-moyang deng dong pung Tenda Sambayang tu, itu samua cuma conto sa, ko biar kotong bisa mangarti Tuhan Allah pung tampa sambayang yang batúl di sorga. Te kalo kapala agama model lama mau maso pi dalam itu Tenda ko sémba sang Tuhan Allah, dong musti bekin barisi samua-samua dolo, pake binatang korban pung dara. Tuhan Allah pung tampa sambayang di sorga ju musti barisi. Ma musti pake dara korban yang lebe hebat dari binatang pung dara. 24Itu Kamar Paling Barisi yang Kristus maso tu, bukan kamar di Tenda Sambayang yang manusia bekin. Te itu Tenda di bumi tu, cuma conto dari yang asli sa. Ma Kristus maso langsung di sorga ko bela sang kotong di Tuhan Allah pung muka. 25Dolu, kapala agama paling tinggi musti maso ulang-ulang tiap taon pi di itu Kamar Paling Barisi, deng bawa binatang pung dara kasi sang Tuhan Allah. Ma Kristus sonde bagitu. Te Dia cuma parlú maso satu kali sa, deng bawa Dia pung dara sandiri. 26Te kalo Dia musti maso tiap taon sama ke kapala agama yang lama tu, dia pung arti, bilang, Dia musti mati ulang-ulang kali. Ma Dia sonde bekin bagitu. Te Dia jadi korban cuma satu kali sa, ko angka buang samua sala yang orang bekin, mulai dari dunya pung mula-mula sampe dia pung abis. 27Su jalás manusia mati satu kali sa. Ma ais itu dia musti datang mangada di Tuhan Allah pung muka ko Tuhan pareksa sang dia. 28Bagitu ju, Kristus. Dia mati deng sarakan Dia pung diri ko jadi korban satu kali sa. Deng Dia ju nanti datang kambali. Ma Dia sonde urus orang pung sala lai, tagal Dia su bekin beres itu tugas tu. Ma yang Dia mau urus nanti tu, andia Dia mau kasi salamat sang samua orang yang ada baharap sang Dia.jYesaya 53:12
Kristus mati satu kali sa, ko orang bisa idop babae deng Tuhan Allah sampe salamanya
101Kalo kotong mau mangarti batúl-batúl Tuhan Allah pung mau, itu atoran yang Dia kasi sang kotong pung nene-moyang dong masi kurang jalás. Te itu cuma bayang-bayang dari hal-hal bae yang Tuhan mau kasi sang kotong. Jadi biar orang iko itu atoran dong, deng bawa binatang korban tarús-tarús ju, itu sonde bisa bekin barisi batúl dong pung sala-sala. 2Te kalo itu atoran bisa bekin ilang batúl dong pung sala-sala, na, dong sonde bawa binatang korban lai, tagal dong su sonde rasa sala di dong pung hati lai. Padahal sonde bagitu. 3Te tiap taon dong maen minta ulang-ulang ko Tuhan Allah hapus buang dong pung sala-sala, 4tagal sonde mungkin binatang pung dara ada pung kuasa ko angka buang batúl orang pung sala-sala.
5-6Andia ko Kristus omong bagini waktu Dia datang di ini dunya:
“Tuhan Allah!
Tuhan sonde sanáng deng itu binatang korban deng pemberian laen yang dong bawa.
Dong horo bekin mati binatang bam-banya,
ko jadi korban.
Ais dong bakar binatang bam-banya,
ko minta ampon.
Biar bagitu ju, ma Tuhan pung hati sonde sanáng.
Andia ko Tuhan suru sang Beta datang di ini dunya,
ko jadi manusia sama ke dong.”
7Ais, itu Kristus ju omong, bilang,
“Tuhan! Beta su ada di sini!
Beta datang ko bekin iko Tuhan pung mau,
sama ke Tuhan pung jubir su tulis memang so'al Beta.”aLagu Puji dong 40:7-9
8Jadi, yang Kristus omong partama tu, andia:
“Tuhan sonde sanáng deng itu binatang korban deng pemberian laen yang dong bawa.
Dong horo bekin mati binatang bam-banya,
ko jadi korban.
Ais dong bakar binatang dong,
ko minta ampon.
Ma biar bagitu ju, Tuhan pung hati sonde sanáng.”
Jadi, biar dong su bekin iko parsís deng ba'i Musa pung atoran dong, ma Tuhan Allah pung hati sonde sanáng. 9Waktu Kristus omong, bilang,
“Beta datang ko bekin iko Tuhan pung mau.”
Dia pung arti, bilang, Kristus datang ko hapus buang jalan yang lama, ais ganti deng jalan yang baru. 10Te Tuhan pung mau, andia, Yesus Kristus jadi korban ko mati satu kali kasi sang kotong manusia. Deng bagitu, Dia bekin kotong jadi orang barisi sampe salamanya.
11Tiap hari, itu kapala agama model lama dong maen kasi jalan dong pung tugas, deng maen horo bekin mati binatang korban dong. Padahal, itu korban dong sonde parná ada kuasa ko angka buang batúl orang pung sala.bKaluar dari Masir 29:38 12Ma kotong pung Kapala Agama Paling Tinggi, andia Kristus, sarakan Dia pung diri ko mati jadi korban kasi sang kotong. Deng Dia jadi korban satu kali sa, Dia su buka jalan ko bisa angka buang abis kotong manusia pung sala samua. Ais itu, baru Dia pi dudu di Tuhan Allah pung sablá kanan, di tampa yang paling hormat. 13Di situ, Dia ada tunggu sampe Tuhan Allah bekin Dia pung musu dong ta'alok sang Dia.cLagu Puji dong 110:1 14Dia pung korban yang satu kali tu, bekin putus tarús-tarús sala pung kuasa kasi orang yang Kristus ada bekin barisi dong.
15Tuhan Allah pung Roh Barisi ju ada kasi tau itu hal yang sama kasi kotong. Te Dia parná omong, bilang,
16“Bosong pung Bos ada kasi tau bagini:
Beta ika janji baru deng Beta pung orang dong,
Beta taro Beta pung atoran di dong pung pikiran,
deng Beta tulis Beta pung parenta di dong pung dalam hati.’”dYeremia 31:33
17Ais Dia kasi tau tamba, bilang,
“Nanti Beta sonde inga lai dong pung sala dong.
Deng Beta lupa buang dong pung bekin-bekin tu,
waktu dong langgar Beta pung atoran dong.”eYeremia 31:34
18Naa. Dia pung arti, bilang, kalo Tuhan Allah su hapus buang orang pung sala dong, orang su sonde parlú bawa korban lai, ko bekin dingin Tuhan pung hati.
Kotong su sonde usa taku-taku datang mangada sang Tuhan Allah
19Jadi bagini, sodara dong! Yesus su kasi tumpa Dia pung dara ko bekin dingin Tuhan Allah pung hati. Andia ko sakarang, kotong su sonde usa taku-taku lai datang mangada sang Dia di Dia pung Tampa Paling Barisi di sorga. 20Inga itu Kamar Paling Barisi lama tu! Di situ, ada gorden bésar yang pele ko orang sonde bole maso mangada langsung di Tuhan Allah. Ma deng Yesus pung mati tu, Dia buka jalan baru, ko orang bisa ba'omong langsung deng Tuhan Allah. 21Lebe-lebe lai, Yesus ju jadi kapala agama yang talalu hebat, yang layani deng ator Tuhan Allah pung isi ruma dong. 22Tagal itu jadi kotong pung hak, na, mari kotong maso ko mangada deng ba'omong langsung deng Tuhan Allah. Ma kotong musti parcaya batúl sang Dia deng hati lurus. Te Yesus pung mati su bekin barisi kotong pung dalam hati, sampe kotong su sonde pikir hal-hal jahat lai. Deng kotong ju musti idop barisi, sama ke kapala agama model lama dong musti mandi dolo baru maso layani sang Tuhan.fKapala Agama dong pung Atoran 8:30, 16:4, Yeskial 36:25 23Mari ko kotong ju pegang kuat-kuat samua yang kotong mangaku so'al Tuhan Allah. Deng kotong ju musti baharap sang Dia deng sonde usa pikir-pikir, te Dia pasti bekin iko Dia pung janji. 24Deng mari kotong cari-cari jalan ko buju-buju kotong pung sodara orang parcaya, ko biar kotong samua kasi tunju sayang bam-banya deng karjá hal bae macam-macam. 25Te beta su dengar ada orang saparu yang sonde mau bakumpul lai deng dong pung sodara orang parcaya dong. Ma jang bagitu! Te bosong musti bakumpul ko kasi kuat satu deng satu pung hati. Lebe-lebe lai, tagal Tuhan pung waktu datang kambali su deka-deka. Kasi inga sang dong bagitu!
26Sodara sayang dong! Kotong su tau sampe alus-alus so'al Yesus Kristus pung jalan yang batúl. Ma kalo kotong bale balakang sang Yesus, deng maen bekin sala tarús-tarús, na, dia pung arti, bilang, su sonde ada korban laen lai yang bisa hapus buang kotong pung sala dong. 27Kotong cuma tunggu deng taku-taku ko Tuhan Allah datang kasi hukum sang kotong. Te api naraka yang manyala hebat su siap ko mau kasi ancor abis samua orang yang malawan sang Dia.gYesaya 26:11 28Dolu, kalo ada satu orang yang langgar ba'i Musa pung atoran, deng ada dua-tiga orang yang jadi saksi bagitu, itu orang yang bekin sala tu, musti kaná hukum mati, deng sonde ada pung ampon lai.hCarita Ulang so'al Jalan Idop 17:6, 19:15 29Ma sakarang, kalo ada orang yang bekin hina Tuhan Allah pung Ana, itu sama ke dia pandang enteng Yesus pung dara, yang Dia su kasi tumpa ko bekin barisi itu orang. Deng dia sonde toe deng Tuhan Allah pung janji, yang Dia ika deng itu orang pake itu dara. Deng dia ju bekin mara sang Tuhan Allah pung Roh, yang su kasi tunju hati bae sang itu orang. Bayangkan sa! Te orang macam bagini tantu pikol hukuman yang jao lebe barát lai dari orang yang langgar ba'i Musa pung atoran.iKaluar dari Masir 24:8 30Tuhan Allah parná omong, bilang,
“Beta ada pung hak, ko balas orang pung jahat.
Deng Beta pasti bekin iko bagitu.”
Deng ada tulis lai, bilang,
“Tuhan Allah tu, Bos.
Nanti Dia kasi jato hukuman sang Dia pung orang dong.”jCarita Ulang so'al Jalan Idop 32:35, 36
31Inga te Tuhan Allah idop tarús-tarús! Orang pasti ngarí, kalo Tuhan su tangkap ame sang dong!
32Bosong musti inga waktu bosong baru mulai mangarti so'al Kristus, ais bosong pung pikiran jadi taráng. Te itu waktu, biar bosong dapa sangsara deng susa bam-banya, ma bosong batahan deng parcaya tarús sang Kristus. 33Ada orang yang bekin hina sang bosong, deng bekin malu sang bosong di orang banya pung muka. Ada ju yang bekin bagitu sang bosong pung tamán orang parcaya dong. 34Bosong rasa kasian deng kasi tunju hati bae sang orang yang kaná lempar dalam bui. Kalo orang pancuri bawa bosong pung barang, bosong tarima deng hati tanáng sa, tagal bosong su tau, bilang, bilang, bosong ni nanti tarima hal-hal yang jao lebe bae, yang orang sonde bisa pancuri bawa. 35Andia ko bosong musti pegang kuat-kuat bosong pung parcaya tu. Te nanti Tuhan balas bam-banya kasi sang bosong. 36Jadi, batahan sa! Te kalo bosong su bekin iko Tuhan pung mau tarús, nanti bosong tarima samua yang Dia su janji kasi sang bosong. 37Tuhan pung jubir dong su tulis so'al itu Orang yang Mau Datang bilang,
“Sonde lama lai, te itu Orang yang Mau Datang tu, su muncul datang.
Jang pata samangat, te Dia sonde tunggu-tunggu.
38Orang yang pung hati lurus,
nanti dapa salamat,
tagal dia parcaya sang Beta.
Ma kalo ada yang ondor diri dari Beta,
Beta pung hati sonde sanáng.”kHabakuk 2:3-4
39Ma kotong ni, bukan orang yang ondor diri dari Tuhan Allah. Te orang macam bagitu, nanti tapisa buang dari Dia. Ma kotong ni, orang yang parcaya sang Tuhan Allah. Ais kotong dapa salamat ko idop tarús deng Dia.
Kotong musti parcaya tarús sang Tuhan Allah, sama ke orang dolu-dolu
111Kalo kotong parcaya sang Tuhan Allah, dia pung arti, bilang, kotong yakin tarús sang Dia. Te kalo Dia su janji mau bekin satu hal, na, kotong tau, bilang, Dia pasti bekin iko itu janji. Biar kotong balóm tarima apa-apa ju, kotong parcaya tarús sa. 2Ada dari kotong pung nene-moyang dong yang memang parcaya bagitu. Tagal itu, Tuhan Allah ju tarima bae sang dong.
3Ini bumi deng langit yang kotong ada lia sakarang ni, kotong parcaya, bilang, Tuhan Allah yang bekin ini samua. Ma Dia sonde bekin pake barang yang su ada, yang manusia bisa dapa lia. Samua yang ada ni, jadi tagal Dia omong pake Dia pung Kata-kata sa.aCarita Mula-mula 1:1, Lagu Puji dong 33:6, 9, Yohanis 1:3
Habel
4Habel parcaya sang Tuhan Allah. Tagal itu, dia bawa pemberian yang lebe bae dari dia pung kaka Kaen. Tuhan Allah tarima bae sang Habel deng dia pung pemberian tu, tagal dia pung hati lurus. Jadi, biar dia su lama mati, ma kotong masi bisa balajar dari dia, tagal dia pung parcaya tu.bCarita Mula-mula 4:3-10
Henok
5Henok ju parcaya sang Tuhan Allah. Tagal itu, Tuhan ju angka nae sang dia bawa pi sorga, ko biar dia sonde usa mati. Orang ju cari-cari sang dia, ma sonde dapa katumu, tagal Tuhan su angka nae sang dia. Tuhan tarima bae sang dia, te Tuhan ada bilang, “Henok ni, orang yang bekin sanáng Beta pung hati.”cCarita Mula-mula 5:21-24
6Jadi bagini, sodara dong! Su jalás Tuhan Allah sonde tarima bae orang yang sonde parcaya sang Dia. Te orang yang mau datang di Tuhan Allah, dia musti parcaya, bilang, Tuhan tu memang ada. Deng dia ju musti parcaya, bilang, Tuhan mau tolong orang yang datang cari sang Dia.
Noh
7Noh ju parcaya sang Tuhan Allah. Tagal itu, Tuhan kasi tau memang sang dia, bilang, “Noh! Inga, é! Nanti Beta kasi ancor ini dunya pake banjer bésar yang manusia balóm parná lia.” Biar Noh balóm parná lia macam bagitu ju, dia dengar-dengar sang Tuhan Allah, deng bekin kapal ko kasi salamat dia pung isi ruma dong. Tagal dia pung parcaya tu, Tuhan anggap dia orang hati lurus. Ma dia pung tamán dong yang sonde parcaya, Tuhan kasi hukum barát sang dong.dCarita Mula-mula 6:13-22
Ba'i Abraham kasi tenga dia pung kampong asal
8Ba'i Abraham ju parcaya sang Tuhan Allah. Tagal itu Tuhan Allah pange sang dia, bilang, “Bram, é! Kaluar kasi tenga lu pung kampong ko pi di satu tampa yang nanti Beta kasi tunju sang lu. Te itu tana nanti jadi pusaka kasi lu pung turunan dong.” Dengar bagitu ju, dia bekin iko Tuhan pung mau, biar dia sonde tau mau pi mana.eCarita Mula-mula 12:1-5 9Waktu dia sampe di itu tana, ju dia kasi badiri dia pung tenda, ko tenga sama ke orang luar di itu tana yang Tuhan su janji mau kasi sang dia. Ais dia pung ana Isak deng dia pung cucu Yakob ju tenga di situ, te Tuhan su janji kasi itu tana ko jadi dong pung pusaka.fCarita Mula-mula 35:27 10Dia baharap ko nanti dia idop di satu kota yang talalu hebat. Te Tuhan Allah sandiri yang bekin gambar ko kasi bangun itu kota.
Mama Sara
11Sara, ba'i Abraham pung bini, ju parcaya sang Tuhan Allah. Biar dia balóm parná barana, deng su tua kakaluk ju, ma Tuhan bekin ko dia bisa jadi nene-moyang kasi satu bangsa bésar. Te dia parcaya, bilang, Tuhan Allah pasti bekin iko apa yang Dia su janji tu.gCarita Mula-mula 18:11-14, 21:2 12Tagal itu, biar dia su tua ganggók ju, dia masi bisa barana ame turunan bam-banya, sampe sonde ada orang yang bisa itong ame sang dong. Te dong pung banya sama ke bintang di langit, deng pasir di pante.hCarita Mula-mula 15:5, 22:17, 32:12
Ba'i-ba'i yang parcaya deng baharap satu tana-aer
13Kotong pung nene-moyang ba'i Abraham, ba'i Isak, deng ba'i Yakob ju parcaya tarús sang Tuhan Allah sampe dong mati. Ma dong balóm tarima itu tana-aer yang Tuhan su janji tu. Biar bagitu ju, ma dong baharap tarús deng hati sanáng, tagal dong su lia itu tana dari jao. Te dong su mangaku, bilang, dong cuma orang asing yang tenga tahan di ini dunya.iCarita Mula-mula 23:4, 1 Sajara Isra'el deng Yahuda 29:15, Lagu Puji dong 39:13 14Padahal, su jalás orang yang omong macam bagitu, dong su rindu dapa satu tampa ko jadi dong pung tana milik. 15Kalo itu tana-aer yang kotong pung ba'i dong su rindu tu, andia ba'i Abraham pung tana asal, na, pasti dong ada banya kasampatan ko pulang pi situ. 16Ma itu tana-aer yang dong su rindu tu, andia tana-aer yang lebe hebat di sorga. Tagal itu, Tuhan Allah tarima bae sang dong ko dong jadi Dia pung orang. Te Dia su siap memang satu kota kasi sang dong di sorga.
Ba'i Abraham sarakan dia pung ana Isak
17-18Ba'i Abraham ju parcaya mati sang Tuhan Allah waktu Tuhan ada mau uji dia pung parcaya tu. Tagal itu, dia bekin iko Tuhan pung parenta ko sarakan dia pung ana Isak jadi korban.jCarita Mula-mula 22:1-14 Padahal, dolu Tuhan su janji so'al itu ana, bilang, “Dari lu pung ana Isak ni, nanti lu dapa turunan bam-banya, sampe dong jadi bangsa yang hebat.”kCarita Mula-mula 21:12 19Ma ba'i Abraham su pikir, kata, Tuhan Allah ada kuasa ko kasi idop kambali orang mati. Memang batúl tu, te itu waktu su sama ke dia dapa kambali dia pung ana yang su jadi korban.
Ba'i Isak
20Ba'i Isak ju parcaya sang Tuhan Allah. Tagal itu, dia minta ko biar nanti Tuhan kasi berkat sang dia pung ana Yakob deng Esau.lCarita Mula-mula 27:27-29, 39-40
Ba'i Yakob
21Ba'i Yakob ju parcaya sang Tuhan Allah. Tagal itu, waktu dia su amper mati, dia badiri bongko-bongko pegang dia pung tongkat, ko sémba sang Tuhan. Ais dia minta Tuhan kasi berkat sang dia pung cucu dari dia pung ana Yusuf.mCarita Mula-mula 47:31--48:20
Ba'i Yusuf
22Ba'i Yusuf ju parcaya sang Tuhan Allah. Waktu dia su amper mati, dia parcaya, bilang, Tuhan Allah nanti bawa kaluar Dia pung orang Isra'el dong dari tana Masir. Andia ko dia janji sang dong, ko dong musti bawa pulang dia pung tulang nanti kalo dong jalan kasi tenga tana Masir.nCarita Mula-mula 50:24-25, Kaluar dari Masir 13:19
Ba'i Musa pung mama-bapa
23Ba'i Musa pung mama-bapa ju parcaya sang Tuhan Allah. Waktu dia pung mama barana abis sang dia, ju dong sambunyi sang dia sampe tiga bulan, tagal dong lia dia pung badan montok. Deng dong sonde taku sang raja negrí Masir, biar dia su parenta dia pung orang, bilang, “Bunu bekin mati memang samua ana laki-laki yang lahir dari orang Ibrani!”oKaluar dari Masir 2:2, 1:22
Ba'i Musa
24Waktu ba'i Musa su bésar datang, dia ju parcaya sang Tuhan Allah. Te dolu raja Masir pung ana parampuan su angka sang dia ko jadi dia pung ana. Biar bagitu ju, ma dia sonde mau orang anggap dia tu, raja Masir pung kelu.pKaluar dari Masir 2:10-12 25Te dia pikir, lebe bae dia idop susa sama-sama deng Tuhan pung orang dong, daripada dia idop sanáng deng hal jahat yang cuma batahan sabantar sa. 26Dia kasi biar orang bekin hina sang dia, tagal dia baharap sang Kristus, andia Orang yang Tuhan Allah su janji mau kirim datang. Dia batahan bagitu, tagal dia tau Tuhan nanti balas kasi sang dia deng upa yang jao lebe bae dari samua harta yang ada di tana Masir.
27Ba'i Musa ju parcaya sang Tuhan Allah waktu dia minta isin sang raja Masir ko antar bawa kotong pung nene-moyang dong jalan kaluar dari dia pung tana tu. Biar raja su mara mo mati, ma ba'i Musa sonde taku sang dia. Ba'i Musa parcaya tarús sang Tuhan Allah yang sonde kantara, sama ke dia su lia sandiri sang Dia.qKaluar dari Masir 2:15
28Ba'i Musa ju parcaya sang Tuhan waktu dong su siap mau jalan kaluar dari tana Masir. Te dia bekin iko Tuhan pung parenta, deng suru kotong pung nene-moyang dong bekin Paska partama deng bunu domba ko jadi binatang korban. Ais dong ame itu domba pung dara ko taro tanda di dong pung ruma dong. Itu malam, Tuhan pung ana bua dari sorga datang bunu bekin mati samua ana sulung di tana Masir. Ma dia sonde maso pi bunu di kotong pung nene-moyang dong pung ruma-ruma, tagal dia lia itu dara di dong pung pintu.rKaluar dari Masir 12:21-30
Kotong pung nene-moyang dong
29Waktu kotong pung nene-moyang dong kaluar dari tana Masir, dong ju parcaya sang Tuhan Allah. Tagal dong pung parcaya tu, Tuhan balá aer di Laut Mera, ko dong jalan manyabráng deng salamat di tana karíng. Ma tantara Masir yang buru sang dong, mati tanggalám waktu dong coba lewat di situ.sKaluar dari Masir 14:21-31
Mama Rahab
30Waktu kotong pung nene-moyang dong su maso di tana Kana'an, dong ju parcaya sang Tuhan Allah. Te dong iko Dia pung parenta, deng jalan kuliling kota Yeriko pung tembok luar sampe tuju hari. Ju, itu tembok rubu buang memang.tYosua 6:12-21
31Ada ju Rahab yang dolu jadi parampuan nakal di itu kota. Tagal dia parcaya sang Tuhan Allah, andia ko dia tarima bae-bae orang Isra'el pung mata-mata, deng kasi sambunyi sang dong di dia pung ruma. Ais Tuhan kasi ancor samua orang Yeriko, tagal dong sonde mau dengar sang Dia. Ma Tuhan kasi salamat sang Rahab, tagal dia pung parcaya.uYosua 6:22-25, 2:1-21
Orang banya laen ju parcaya sang Tuhan Allah
32Beta masi bisa omong panjang lai, so'al orang laen yang parcaya sang Tuhan Allah. Ma beta sonde ada waktu ko carita alus-alus so'al Gideon, Barak, Simson, Yefta, Daud, Samuel, deng Tuhan Allah pung jubir yang laen dong.vTukang Putus Parkara dong 6:11--8:32, 4:6--5:31, 13:2--16:31, 11:1--12:7, 1 Samuel 16:1--1 Raja-raja dong 2:11, 1 Samuel 1:1--25:1 33Dong samua parcaya sang Tuhan Allah. Tagal itu, ada yang manáng lawan raja-raja. Ada yang pegang parenta deng hati lurus, ko bela orang yang sonde ada pung sala, deng kasi hukum orang yang sala. Ada yang tarima apa yang Tuhan su janji. Deng ada yang kasi kala singa.wDaniel 6:1-27 34Ada yang kasi mati api yang manyala bésar. Ada yang Tuhan kasi salamat dari orang yang mau bunu sang dong pake kalewang. Ada yang sonde kuat, ma Tuhan Allah bekin kuat sang dong. Ada yang Tuhan bekin ko dong jadi hebat baparáng, sampe dong puku kasi ondor tantara musu dari tampa laen dong.xDaniel 3:1-30 35Ada ju mama-mama yang tarima kambali dong pung kelu, yang Tuhan su kasi idop kambali.
Ma ada yang kaná siksa, tagal dong parcaya sang Tuhan Allah. Dong lebe suka mati, ko biar dong jang bale balakang sang Tuhan. Te dong sonde putus hubungan deng Dia. Jadi, dong ada baharap, bilang, nanti Tuhan angka sang dong ko dapa idop yang lebe bae lai di sorga.y1 Raja-raja dong 17:17-24, 2 Raja-raja dong 4:25-37 36Ada yang kaná ejek, deng kaná firuk. Ada laen lai yang kaná gepe dong pung kaki pake kayu pasung dalam bui.z1 Raja-raja dong 22:26-27, 2 Sajara Isra'el deng Yahuda 18:25-26, Yeremia 20:2, 37:15, 38:6 37Ada yang mati, tagal kaná lempar deng batu. Ada yang mati, tagal orang gargaji balá dong pung badan. Ada yang mati, tagal kaná bunu deng kalewang. Ada yang idop miskin deng cuma pake pakean dari kulit binatang, tagal orang siksa deng bekin susa sang dong, sampe usir buang sang dong,aa2 Sajara Isra'el deng Yahuda 24:21 38ko dong lari pi tenga di tampa sunyi, di gunung-gunung, di goa-goa, deng di lobang-lobang dalam tana. Orang anggap reme sang ini orang dong, deng usir dong pi tenga di tampa sonde bae. Padahal, dong pung parcaya talalu hebat, sampe orang yang ada di ini dunya sonde pantas tenga sama-sama deng ini orang dong.
39Tuhan puji sang dong samua ni, tagal dong parcaya sang Dia. Ma sampe dong pung mati ju, dong balóm tarima apa yang Tuhan su janji. 40Dia mau bekin iko Dia pung janji, pake jalan yang lebe bae. Tagal Dia mau ko kotong samua bisa idop tarús sama-sama deng Dia: andia kotong yang sakarang su kanál sang Kristus, deng dong yang su mati dolu-dolu tu.
121Jadi, karmana deng kotong yang idop sakarang? Kotong su sama ke orang yang iko lomba lari. Kotong pung nene-moyang dong yang parcaya sang Tuhan Allah dolu-dolu tu, dong sama ke panonton yang badiri kuliling ko kasi samangat sang kotong. Ma kalo kotong masi ta'ika deng sala-sala dong, itu bekin kotong pung lari jadi barát. Andia ko kotong musti angka buang itu sala dong samua, ko biar kotong bisa lari ukur kuat. Te Tuhan Allah sandiri su pili sang kotong ko iko ini lomba, jadi kotong musti batahan ko lari tarús sampe di garis finis. 2Deng kotong musti lari deng mata sonde lia kiri-kanan, ma lia sang Yesus sa. Te Dia yang buka jalan ko kotong bisa parcaya sang Tuhan Allah. Deng Dia nanti tolong ko kotong bisa parcaya tarús-tarús sampe abis. Inga, ko sonde? Waktu Yesus sangsara di kayu palang, orang olok-olok sang Dia, ma Dia batahan tarús. Te Dia tau kalo Dia pung sangsara su abis, nanti Dia pung hati jadi sanáng. Itu batúl tu. Te Dia mati abis, ju Tuhan Allah angka sang Dia ko dudu di Tuhan pung sablá kanan, ko Dong dua parenta sama-sama. 3Biar orang bekin jahat sang Dia, ma Dia batahan tarús. Jadi, bosong jang lupa sang Yesus pung sangsara ni, ko biar bosong ju bisa batahan tarús.
Tuhan Allah mau togor ko ajar sang kotong, sama ke satu bapa ajar dia pung ana
4Bosong su lawan hal jahat dong, ma bosong balóm lawan karás sampe bosong pung dara tapo'a. Batúl, wuang? 5Mangkali bosong su lupa Tuhan Allah pung Kata-kata yang Dia su kasi tau sang bosong, sama ke satu bapa ada omong deng dia pung ana, bilang,
“Ana, é!
Kalo kotong pung Bos ada hukum ko ajar sang lu, ko biar lu idop iko jalan yang batúl,
na, lu jang anggap enteng!
Deng kalo Dia ada togor ko ajar sang lu,
na, lu pung hati jang ilang.
6Te kotong pung Bos togor ko ajar orang yang Dia sayang.
Memang samua orang yang Dia tarima jadi Dia pung ana,
Dia pasti togor ko ajar sang dong.”aAyub 5:17, Kata-kata Mutiara 3:11-12
7Jadi, kalo Tuhan Allah ada togor ko ajar sang bosong ko idop iko jalan yang batúl, na, batahan sa. Dia bekin bagitu, tagal bosong su jadi Dia pung ana. Te tiap bapa musti togor ko ajar dia pung ana, sampe itu ana tau idop iko jalan yang batúl. 8Te kalo Tuhan Allah sonde togor ko ajar sang bosong sama ke Dia pung ana yang laen dong, dia pung arti, bilang, bosong ni, bukan Dia pung ana.
9Kotong biasa kasi hormat sang kotong pung bapa barana di ini dunya, tagal dia togor ko ajar sang kotong waktu kotong masi kici. Itu su batúl tu. Ma lebe-lebe lai, kotong musti dengar-dengar sang Tuhan Allah, tagal Dia tu, kotong pung Bapa di sorga, deng Dia mau togor ko ajar kotong ko idop iko Dia pung jalan yang batúl. 10Kotong pung bapa barana togor ko ajar kotong cuma sabantar sa, iko apa yang dia anggap bae. Ma Tuhan Allah lebe tau apa yang kotong parlú balajar. Andia ko Dia togor ko ajar kotong ko idop barisi sama ke Dia. 11Memang sonde enak kalo kaná togor. Ma lama-lama ju kotong pung hati jadi tanáng, tagal kotong su tau idop iko Tuhan pung mau.
12-13Sodara dong! Bekin kuat bosong pung tangan yang su cape, deng bekin ringan bosong pung kaki yang su barát, Jang lari babengko-re'o, ma lari lurus tarús, ko dong yang su tar bisa-bisa lai, ju dapa samangat ko bisa lari tarús. Bosong musti bekin kuat bosong pung hati ko batahan tarús deng parcaya sang Kristus.bYesaya 35:3; Kata-kata Mutiara 4:26
Jang tola buang Tuhan Allah pung hati bae sang bosong
14Sodara yang parcaya sang Kristus! Bosong musti pasang kaki ko idop badame satu deng satu. Deng usaha karás ko idop barisi. Te orang yang sonde barisi, sonde bisa lia sang Tuhan Allah.
15Kasi samangat satu deng satu ko biar jang sampe ada dari bosong yang ondor diri sampe sonde rasa Tuhan Allah pung hati bae. Jaga bae-bae ko jang kasi biar ada rasa saki hati yang muncul di bosong pung teng-tenga. Te itu sama ke racon yang pait, yang bekin rusak banya orang.cCarita Ulang so'al Jalan Idop 29:18 16Deng ati-ati deng jaga ko jang ada yang maen serong. Ais ati-ati deng jaga ko jang ada yang idop sonde toe sang Tuhan Allah, sama ke Esau. Esau tu, ba'i Isak pung ana sulung. Satu hari, Esau pulang deng parú karoncong. Dia minta makanan satu piring dari dia pung adi Yakob, deng bayar pake dia pung hak sulung.dCarita Mula-mula 25:29-34 17Ma sonde lama ju, kotong tau Esau su manyasal. Te waktu bapa Isak mau minta Tuhan kasi berkat ana sulung sang dia, Isak su sonde bisa minta lai, tagal Esau su kasi buang deng parcuma dia pung hak tu. Andia ko biar dia manangis makarereu ju, dia sonde bisa dapa kambali apa yang dolu dia su buang tu.eCarita Mula-mula 27:30-40
18Bagini, sodara dong! Kotong su bisa datang di Tuhan Allah pung muka, iko jalan baru yang Dia su buka kasi sang kotong. Ma dolu-dolu kotong pung nene-moyang dong balóm bisa bagitu. Te waktu Tuhan Allah ba'ika janji deng dong, dong ada deka deng satu gunung, nama Sinai. Di atas itu gunung ada api manyala. Ada ju angin ribut. Deng itu gunung ju tatutu deng galáp buta, sampe bekin dong taku mo mati. 19Dong ju dengar tarompet pung bunyi, ais Tuhan pung suara yang hebat kaluar dari itu gunung. Dengar Tuhan pung omong ju, dong tamba taku, sampe minta sang ba'i Musa, bilang, “Aduu! Botong su sonde bisa tahan dengar ini suara lai!”fKaluar dari Masir 19:16-22, 20:18-21, Carita Ulang so'al Jalan Idop 4:11-12, 5:22-27 20Dong memang sonde bisa tahan, tagal apa yang Tuhan parenta tu, talalu barát. Te Dia kasi tau, bilang, “Sonde ada yang bole inja ini gunung! Biar manusia ko, binatang ko! Te sapa yang inja ini gunung, musti kaná lempar deng batu sampe mati.”gKaluar dari Masir 19:12-13 21Apa yang dong lia di itu gunung, memang ngarí batúl. Sampe ba'i Musa sandiri ju gamatar dingin.hCarita Ulang so'al Jalan Idop 9:19
22Ma sakarang jalan pi Tuhan su tabuka, deng kotong su bisa ba'omong langsung deng Dia. Sakarang kotong datang di satu gunung, nama Sion. Deng di situ ada kota Yerusalem. Bukan kota Yerusalem di bumi, ma kota Yerusalem baru di sorga, andia Tuhan Allah pung tampa tenga. Di situ ada Tuhan pung ana bua di sorga bam-banya, yang maen bekin pesta rame-rame. 23Itu kota ju, su jadi tampa bakumpul kasi samua orang yang parcaya sang Kristus. Te Tuhan su bekin daftar ko tulis dong pung nama satu-satu di sorga. Di situ ju ada Tuhan Allah, yang nanti pareksa deng nilei samua orang pung idop. Deng di situ ju, ada bakumpul samua orang yang dolu-dolu Tuhan Allah tarima bae, tagal dong parcaya sang Dia. 24Deng di situ ju ada Yesus, yang jadi jambatan kasi Tuhan Allah deng manusia. Yesus mati tumpa Dia pung dara, ko biar Tuhan bisa ika janji baru deng kotong. Andia ko Yesus pung dara tu, bekin dingin Tuhan Allah pung hati. Ma ini laen dari Habel pung dara di carita mula-mula tu. Te waktu Kaen bunu sang Habel, Habel pung dara yang tapo'a tu, bekin panas Tuhan Allah pung hati, sampe Dia kasi jato hukuman sang Kaen.iCarita Mula-mula 4:10
25Pasang talinga bae-bae ko dengar apa yang Tuhan Allah mau omong kasi sang bosong. Jang bekin sama ke kotong pung nene-moyang dong, yang tola buang ba'i Musa pung omong, waktu dia jadi Tuhan Allah pung jubir di ini dunya. Ais Tuhan kasi jato hukuman sang dong. Apa lai deng kotong! Kalo kotong sonde mau dengar Dia pung omong dari sorga, pasti Dia kasi hukuman lebe barát sang kotong!jKaluar dari Masir 20:22 26Waktu kotong pung nene-moyang dong badiri di gunung Sinai, Tuhan pung suara yang hebat tu, bekin tana sampe tagoyang. Sakarang, Dia ada janji, bilang,
“Nanti Beta bekin tana tagoyang satu kali lai,
ma bukan cuma tana yang tagoyang sa,
te langit ju iko tagoyang.”kHagai 2:6
27Waktu Tuhan omong, bilang, Dia mau bekin samua tagoyang “satu kali lai”, dia pung arti, bilang, Tuhan mau goyang-goyang samua yang Dia su bekin di langit deng di bumi, sampe yang sonde bisa batahan, ilang buang. Te yang bisa batahan sa, yang nanti tenga tarús.
28Tuhan Allah ada pegang parenta di sorga. Itu sonde bisa ancor. Aman sa! Tagal Dia mau tarima ko bosong maso jadi Dia pung orang di situ, na, mari ko kotong minta tarima kasi sang Dia, sémba sang Dia, deng angka tinggi-tinggi sang Dia tagal Dia pung hebat! 29Ma kotong ju musti ati-ati, tagal Tuhan Allah pung mara, sama ke api yang bakar buang samua sampe abis.lCarita Ulang so'al Jalan Idop 4:24
Kotong musti idop babae satu deng satu
131Naa, sodara sayang dong! Ada barapa hal yang beta mau kasi inga sang bosong.
Jang lupa basayang tarús sang bosong pung sodara orang parcaya dong.
2Jang lupa buka hati ko tarima orang yang bosong sonde kanál di bosong pung ruma. Te ada barapa sodara yang parná tarima orang bagitu, tau-tau te itu orang dong, Tuhan Allah pung ana bua dari sorga.aCarita Mula-mula 18:1-8, 19:1-3
3Jang lupa taro mata sang orang di bui, te dong kaná tangkap tagal dong parcaya sang Kristus. Andia ko bosong musti tolong sang dong, sama ke bosong sandiri yang kaná tangkap.
Deng jang lupa tolong orang yang kaná siksa. Urus sang dong deng bae-bae, sama ke bosong sandiri yang tarima itu sangsara.
4Kawin laki-bini tu, barisi. Ma jang sampe kawin yang barisi tu jadi kamomos. Te Tuhan Allah tantu kasi jato hukuman sang samua orang yang maen serong deng orang yang bukan dong pung laki ko bini.
5Jang rakus doi. Ma bosong musti idop puas deng apa yang bosong punya. Te Tuhan Allah su omong, bilang,
“Beta sonde akan lupa sang bosong.
Beta sonde akan kasi tenga sang bosong.”bCarita Ulang so'al Jalan Idop 31:6, 8, Yosua 1:5
6Jadi bekin kuat bosong pung hati, sama ke orang parná tulis, bilang,
“Tagal beta pung Bos mau tolong sang beta,
andia ko beta sonde taku.
Te sonde ada satu orang ju,
yang bisa ganggu batúl sang beta.”cLagu Puji dong 118:6
Jang kambali iko atoran agama yang lama, ma parcaya tarús sang Kristus
7Jang lupa bosong pung pamimpin dong yang parná ajar Tuhan Allah pung Kata-kata sang bosong. Pikir bae-bae dong pung jalan idop, deng conto dong pung parcaya. Te apa yang dong parcaya tu, andia:
8Yesus Kristus tu, sonde parná baroba.
Dari mula-mula, sampe sakarang, deng sampe salamanya,
Dia tatáp sama.
9Tagal itu, bosong jang iko-iko arus deng ajaran yang sala. Tuhan Allah bekin kuat bosong pung hati, tagal Dia su kasi tunju Dia pung hati bae sang bosong. Bukan tagal bosong iko atoran so'al makan-minum. Te atoran bagitu sonde ada pung guna.
10Dolu-dolu, di itu kintal di Tuhan Allah pung Tenda Sambayang ada satu meja korban kasi binatang korban dong. Kapala agama yang layani di situ ada pung hak ko makan daging sisa dari itu meja. Ma sakarang, kotong ada meja yang laen.*Ada orang yang bilang, ini so'al meja parjamuan, padahal sonde. Deng kapala agama model lama sonde ada hak makan di situ. 11Dolu, tiap taon kapala agama paling tinggi bawa dara dari binatang korban ko pi taro dalam Tuhan Allah pung Kamar yang Paling Barisi. Deng bagitu, Tuhan lupa buang dong pung sala-sala dong. Ais dong bawa itu binatang, ko bakar di luar kampong.dKapala Agama dong pung Atoran 16:27 12Bagitu ju deng Yesus. Dia ju jadi korban ko Tuhan Allah bisa hapus buang manusia pung sala. Deng waktu Dia sangsara tu, dong ju hela bawa sang Dia, ko pi bunu sang Dia di luar kota Yerusalem. 13Tagal itu, mari ko kotong pi di Yesus, ko parcaya tarús sang Dia. Biar orang bekin hina sang kotong ju, ma kotong musti siap tarima, sama ke Dia. 14Te kotong cuma tenga tahan di ini dunya. Ma kotong ada baharap ko tenga di satu kota baru di sorga sampe salamanya. 15Tagal Yesus su jadi korban kasi kotong, andia ko kotong su sonde parlú bawa binatang korban lai ko kasi sang Dia. Ma ada persembahan laen yang kotong musti bawa tarús ko kasi sang Tuhan Allah, andia persembahan puji-pujian yang angka tinggi-tinggi Dia pung nama. 16Deng jang lupa bekin hal bae kasi orang laen. Kalo dong parlú apa, na, tolong sa. Te itu samua ju jadi sama ke persembahan yang bekin sanáng Tuhan Allah pung hati.
17Bosong musti dengar-dengar sang samua orang yang urus sang bosong. Te dong jaga bosong pung jiwa siang-malam. Nanti dong musti tanggong-jawab dong pung karjá di Tuhan Allah pung muka. Jadi, dengar bae-bae sang dong, ko dong bisa lapor deng hati sanáng. Jang sampe dong lapor deng hati ancor, tagal bosong su kasi tenga Yesus Kristus pung jalan idop. Te deng bagitu, bosong su sonde ontong lai.
Yang tulis ini surat ni, ada ucap sukur deng sambayang kasi orang Ibrani
18Tolong sambayang tarús kasi sang botong. Te botong pung hati memang lurus, deng botong mau bekin hal bae tarús. 19Lebe-lebe lai, tolong sambayang ko beta bisa kambali capát pi di bosong.
20-21Tuhan Allah tu, yang bekin tanáng kotong pung hati. Beta minta Dia tolong sang bosong, ko bosong bisa bekin iko Dia pung mau samua. Beta ju minta Dia tolong kotong samua, ko jadi orang yang bekin sanáng Dia pung hati. Te Tuhan Allah su pake Yesus Kristus pung dara yang tatumpa, ko ika janji baru deng kotong. Itu janji jalan tarús sampe salamanya. Ais, Tuhan Allah kasi idop kambali kotong pung Bos Yesus Kristus tu. Sakarang, Yesus ada piara sang kotong sama ke gambala yang paling hebat. Andia ko kotong angka tinggi-tinggi Dia pung nama, deng puji tarús-tarús sang Dia! Batúl tu.
Saloom
22Sodara sayang dong! Beta minta ko bosong tarima bae beta pung nasiat ni deng hati tabuka. Te ini surat ni, cuma pende sa. 23Ada kabar yang beta mau ko bosong samua tau. Andia: kotong pung sodara Timotius su kaluar dari bui. Kalo dia datang capát di beta, nanti botong dua sama-sama pi di bosong.
24Beta titip salam kasi bosong pung pamimpin dong, deng salam kasi bosong samua yang parcaya sang Yesus Kristus. Sodara-sodara dari propinsi Italia ju ada titip dong pung salam.
25Beta minta ko Tuhan Allah kasi tunju Dia pung hati bae sang bosong samua.
Bagitu sa!

*1:1a: Kata Ibrani ni, nama laen kasi bangsa Yahudi. Orang Yahudi yang parcaya sang Yesus Kristus, orang subu, bilang “orang Kristen Ibrani”, tagal dong su laen dari dong pung sodara Yahudi yang masi pegang atoran agama Yahudi yang lama tu.

1:1b: Tuhan Allah kasi tau Dia pung pasán dong, deng pake cara macam-macam. Conto ke Dia kasi tau sang Abraham pake janji, sang Musa pake atoran agama, sang Daud pake lagu puji-puji, sang Yeremia pake umpama.

*7:9-10: Orang Yahudi anggap orang pung turunan dong pung bibit su ada di nene-moyang dong pung badan.

*9:5: Tulisan bahasa Yunani bilang, Tuhan pung ana bua basayap dari sorga di sini, nama ‘kerubim ’. Tuhan pung ana bua dari sorga biasa, dong subu, bilang, ‘anggelos ’. Dong sonde basayap. Lia ju, Carita Mula-mula 3:24, deng Kaluar dari Masir 25:18-22.

9:11: Tulisan bahasa Yunani yang paling bae dong tulis, bilang, “Dia su bekin hal bae kasi sang kotong.” Ma ada tulisan saparu lai yang tulis, bilang, “Dia mau bekin hal bae kasi sang kotong.”

*13:10: Ada orang yang bilang, ini so'al meja parjamuan, padahal sonde.

a1:5a: Lagu Puji dong 2:7

b1:5b: 2 Samuel 7:14, 1 Sajara Isra'el deng Yahuda 17:13

c1:6: Carita Ulang so'al Jalan Idop 32:43; Lukas 2:13-14

d1:7: Lagu Puji dong 104:4

e1:8-9: Lagu Puji dong 45:7-8

f1:10-12: Lagu Puji dong 102:26-28

g1:13: Lagu Puji dong 110:1

a2:6-8: Lagu Puji dong 8:5-7

b2:12: Lagu Puji dong 22:23

c2:13: Yesaya 8:17, 18

a3:2: Daftar Sensus 12:7

b3:7-11: Lagu Puji dong 95:7-11

c3:15: Lagu Puji dong 95:7-8

d3:16-18: Daftar Sensus 14:1-35

a4:3: Lagu Puji dong 95:11

b4:4: Carita Mula-mula 2:2

c4:5: Lagu Puji dong 95:11

d4:7: Lagu Puji dong 95:7-8

e4:8: Carita Ulang so'al Jalan Idop 31:7, Yosua 22:4

f4:10: Carita Mula-mula 2:2

a5:3: Kapala Agama dong pung Atoran 9:7

b5:4: Kaluar dari Masir 28:1

c5:5: Lagu Puji dong 2:7

d5:6: Lagu Puji dong 110:4

e5:7: Matius 26:36-46, Markus 14:32-42, Lukas 22:39-46

f5:12-13: 1 Korintus 3:2

a6:8: Carita Mula-mula 3:17-18

b6:13-16: Carita Mula-mula 22:16-17

c6:19: Kapala Agama dong pung Atoran 16:2

d6:20: Lagu Puji dong 110:4

a7:1-2: Carita Mula-mula 14:17-20

b7:5: Daftar Sensus 18:21

c7:17: Lagu Puji dong 110:4

d7:21: Lagu Puji dong 110:4

e7:27: Kapala Agama dong pung Atoran 9:7

a8:1: Lagu Puji dong 110:1

b8:5: Kaluar dari Masir 25:40

c8:8-12: Yeremia 31:31-34

a9:2: Kaluar dari Masir 26:1-30, 25:23-40

b9:3: Kaluar dari Masir 26:31-33

c9:4: Kaluar dari Masir 30:1-6, 25:10-16, 16:33, Daftar Sensus 17:8-10, Kaluar dari Masir 25:16, Carita Ulang so'al Jalan Idop 10:3-5

d9:6: Daftar Sensus 18:2-6

e9:7: Kapala Agama dong pung Atoran 16:2-34

f9:13: Kapala Agama dong pung Atoran 16:15-16, Daftar Sensus 19:9,17-19

g9:19-20: Kaluar dari Masir 24:6-8

h9:21: Kapala Agama dong pung Atoran 8:15

i9:22: Kapala Agama dong pung Atoran 17:11

j9:28: Yesaya 53:12

a10:5-7: Lagu Puji dong 40:7-9

b10:11: Kaluar dari Masir 29:38

c10:12-13: Lagu Puji dong 110:1

d10:16: Yeremia 31:33

e10:17: Yeremia 31:34

f10:22: Kapala Agama dong pung Atoran 8:30, 16:4, Yeskial 36:25

g10:27: Yesaya 26:11

h10:28: Carita Ulang so'al Jalan Idop 17:6, 19:15

i10:29: Kaluar dari Masir 24:8

j10:30: Carita Ulang so'al Jalan Idop 32:35, 36

k10:37-38: Habakuk 2:3-4

a11:3: Carita Mula-mula 1:1, Lagu Puji dong 33:6, 9, Yohanis 1:3

b11:4: Carita Mula-mula 4:3-10

c11:5: Carita Mula-mula 5:21-24

d11:7: Carita Mula-mula 6:13-22

e11:8: Carita Mula-mula 12:1-5

f11:9: Carita Mula-mula 35:27

g11:11: Carita Mula-mula 18:11-14, 21:2

h11:12: Carita Mula-mula 15:5, 22:17, 32:12

i11:13: Carita Mula-mula 23:4, 1 Sajara Isra'el deng Yahuda 29:15, Lagu Puji dong 39:13

j11:17: Carita Mula-mula 22:1-14

k11:18: Carita Mula-mula 21:12

l11:20: Carita Mula-mula 27:27-29, 39-40

m11:21: Carita Mula-mula 47:31--48:20

n11:22: Carita Mula-mula 50:24-25, Kaluar dari Masir 13:19

o11:23: Kaluar dari Masir 2:2, 1:22

p11:24: Kaluar dari Masir 2:10-12

q11:27: Kaluar dari Masir 2:15

r11:28: Kaluar dari Masir 12:21-30

s11:29: Kaluar dari Masir 14:21-31

t11:30: Yosua 6:12-21

u11:31: Yosua 6:22-25, 2:1-21

v11:32: Tukang Putus Parkara dong 6:11--8:32, 4:6--5:31, 13:2--16:31, 11:1--12:7, 1 Samuel 16:1--1 Raja-raja dong 2:11, 1 Samuel 1:1--25:1

w11:33: Daniel 6:1-27

x11:34: Daniel 3:1-30

y11:35: 1 Raja-raja dong 17:17-24, 2 Raja-raja dong 4:25-37

z11:36: 1 Raja-raja dong 22:26-27, 2 Sajara Isra'el deng Yahuda 18:25-26, Yeremia 20:2, 37:15, 38:6

aa11:37: 2 Sajara Isra'el deng Yahuda 24:21

a12:5-6: Ayub 5:17, Kata-kata Mutiara 3:11-12

b12:12-13: Yesaya 35:3; Kata-kata Mutiara 4:26

c12:15: Carita Ulang so'al Jalan Idop 29:18

d12:16: Carita Mula-mula 25:29-34

e12:17: Carita Mula-mula 27:30-40

f12:18-19: Kaluar dari Masir 19:16-22, 20:18-21, Carita Ulang so'al Jalan Idop 4:11-12, 5:22-27

g12:20: Kaluar dari Masir 19:12-13

h12:21: Carita Ulang so'al Jalan Idop 9:19

i12:24: Carita Mula-mula 4:10

j12:25: Kaluar dari Masir 20:22

k12:26: Hagai 2:6

l12:29: Carita Ulang so'al Jalan Idop 4:24

a13:2: Carita Mula-mula 18:1-8, 19:1-3

b13:5: Carita Ulang so'al Jalan Idop 31:6, 8, Yosua 1:5

c13:6: Lagu Puji dong 118:6

d13:11: Kapala Agama dong pung Atoran 16:27