Di Carita Mula-Mula (1:1-2:4) Tuhan Allah cuma omong sa, ais Dia pung Kata-kata bekin samua jadi, conto ke: langit, bumi, taráng, dll. Di Injil iko Yohanis, Tuhan pung Kata-kata yang bawa salamat kasi orang di ini dunya ni, andia Yesus.
Dalam tulisan asli, sonde subu sapa yang tulis ini buku. Ma iko gareja pung tradisi mulai dari abad 2, bilang, “ana bua yang Yesus sayang,” yang tulis ini surat ni, andia Yohanis. Dia tu, Sabadeus pung ana, deng Yakobis pung adi. Dia tu, satu dari Yesus pung ana bua 12 orang. Ais, dia ju jadi saksi mata dari hal-hal yang su jadi, yang dia tulis di ini buku. Iko orang yang pintar dong, Tuhan Yesus pung Carita Bae iko Yohanis ni, jadi injil yang kaluar paling balakang. Andia, kira-kira taon 85-95M.a Yohanis tulis ini injil di kota Efesus.
Yohanis mau kasi kuat orang dong pung parcaya sang Yesus. Ais, di 20:31 dia angka barapa hal yang pantíng. Andia:
Orang Yahudi deng orang bukan Yahudi dong langsung mangaku sang Yesus, bilang, Dia tu, Kristus (Mesias), Tuhan pung Domba Ana, Tuhan pung Ana, orang Isra'el pung Raja, deng Orang yang kasi salamat manusia di ini dunya dari dong pung sala-sala (1:29-36,41,45,49; 4:29; 4:42).
Yohanis tulis banya, so'al idop yang batúl yang sonde tau putus-putus (3:15,16,36; 4:14,36; 5:24,26,39-40; 6:27,33, 40,47, 54,68; 10:10,28; 12:25,50; 17:2,3).
Yohanis kasi tunju, bilang, Tuhan Allah tu, talalu hebat. Te Dia ponu deng sayang. Dia sadia mati jadi korban ko kasi tunju Dia pung sayang sang samua orang di ini dunya (3:16). Ma Dia pung sayang ju minta orang taro parcaya sang Yesus Kristus (20:31). Ais dong musti kasi tunju bale dong pung sayang, deng bekin iko Dia pung parenta dong (14:15,21), idop ta'ika tarús deng Yesus (15:4), deng ba'idop satu hati, sama ke domba yang iko dong pung gambala yang sama (10:16).
Di injil iko Yohanis, Yesus mangaku diri ulang kali, bilang, “Beta ni, andia”: roti yang bawa idop (6:33); taráng kasi orang di ini dunya (8:12); pintu di domba pung kandang (10:7); gambala yang bae (10:11); yang bekin orang mati idop kambali, deng yang kasi idop yang batúl (11:25); jalan yang bawa orang pi di Bapa, yang bawa taráng, yang kasi orang idop yang batúl (14:6); deng pohon anggor yang batúl (15:1).
Yohanis ju ada tulis banya hal so'al Tuhan pung Roh Barisi. Roh turun datang kasi kuasa sang Yesus (1:32). Tuhan Allah kasi Dia pung Roh sang Yesus, deng sonde tahan sadiki ju (3:34). Roh jadi Pambina yang: a) Yesus kasi pi sang orang yang ta'ika deng Dia, b) kasi inga Yesus pung ajaran, c) kasi tunju apa yang batúl, (7:39; 14:15-17, 25-26; 15:26; 16:7-11, 12-15; 20:22-23).
1. | Yesus tu, sapa? | 1:1-18 | ||||||
2. | Parsiapan
kasi jalan tugas
|
1:19-51 | ||||||
3. | Yesus layani banya orang | 2:1-12:50 | ||||||
4. | Satu
minggu di Yerusalem
|
18:1-19:42 | ||||||
5. | Yesus idop kambali, ais kasi tunju Dia pung diri | 20:1-21:25 |
a Ada saparu dari orang yang pintar, bilang, Yohanis tulis ini buku kira-kira taon 64-66M. Iko dong, waktu Yohanis ada tulis, Ruma Sambayang Pusat, deng kolam di Batesda, masi ada. Taon 70M, baru Ruma Sambayang Pusat deng itu kolam, kaná ancor buang.