1 Tesalonika
Paulus pung surat yang partama
kasi jama'at di kota Tesalonika
1. Paulus dong kirim salam (1:1 - 1:1)
2. Paulus minta tarima kasi tagal orang Tesalonika parcaya tarús (1:2 - 1:10)
3. Paulus inga dia pung karjá di Tesalonika (2:1 - 2:12)
4. Tuhan ada karjá di bosong pung dalam hati (2:13 - 2:16)
5. Paulus kapingin katumu lai deng jama'at di Tesalonika (2:17 - 2:20)
6. Paulus putus kirim sang Timotius pi di Tesalonika (3:1 - 3:5)
7. Timotius su pulang datang bawa kabar dari jama'at di Tesalonika (3:6 - 3:8)
8. Paulus sambayang kasi sang jama'at di Tesalonika (3:9 - 3:13)
9. Cara idop yang bekin sanáng Tuhan Allah pung hati (4:1 - 4:12)
10. So'al Tuhan Yesus pung datang kambali (4:13 - 5:11)
11. Paulus kasi ajaran sang jama'at Tesalonika dong (5:12 - 5:22)
12. Paulus tutu dia pung surat (5:23 - 5:28)



1 Tesalonika
Paulus pung surat yang partama
kasi jama'at di kota Tesalonika
Paulus dong kirim salam
11Salam dari beta, Paulus, deng dari beta pung tamán, Silas deng Timotius.
Ini surat, botong kirim kasi bosong jama'at samua di kota Tesalonika. Bosong tu, yang pili ko iko sang Tuhan Allah, kotong pung Bapa, deng iko sang Yesus Kristus, kotong pung Bos.
Botong minta ko Tuhan Allah kasi tunju Dia pung hati bae sang bosong, ko biar bosong bisa idop aman deng dame.aUtusan dong pung Carita 17:1 Kota Tesalonika
Paulus minta tarima kasi tagal orang Tesalonika parcaya tarús
2Botong salalu minta tarima kasi sang Tuhan Allah tagal bosong pung parcaya. Siang-malam botong sambayang kasi sang bosong samua. 3Botong inga tarús itu karjá yang bosong bekin tagal bosong parcaya sang Tuhan, deng sayang sang Dia. Bosong batahan tarús deng itu karjá dong, tagal bosong ada harap sang Tuhan Yesus. Botong salalu bawa itu samua di muka Tuhan Allah, kotong pung Bapa.
4Sodara dong! Botong tau Tuhan Allah sayang sang bosong. Andia ko Dia pili ame sang bosong jadi Dia pung kelu. 5Tempo hari, waktu botong datang di Tesalonika, botong kasi tau sang bosong Tuhan Allah pung Kabar Bae. Itu waktu, bosong pasang talinga ko dengar bae-bae botong pung omong. Bosong bukan cuma dengar sa, ma bosong ju lia sandiri Tuhan Allah pung kuasa dari Dia pung Roh yang Barisi. Itu yang bekin sampe bosong tarima batúl-batúl Tuhan pung Kabar Bae. Itu waktu, bosong lia sandiri botong pung dudu-badiri, bilang, botong bekin karmana, ko biar bosong tau batúl-batúl Tuhan pung jalan. 6Tagal bosong pili iko Tuhan pung mau, andia ko bosong idop iko botong pung conto, deng idop ju iko Tuhan Yesus pung conto. Ma waktu bosong tarima itu Kabar Bae, ada orang yang bekin susa sang bosong. Biar bagitu, ma bosong sonde tagoyang, tagal Tuhan pung Roh yang Barisi ada bekin sanáng bosong pung hati.bUtusan dong pung Carita 17:5-9
7Deng bagitu, bosong tunju jalan kasi samua orang parcaya di propinsi Makedonia deng propinsi Akaya. 8Ma bukan cuma di situ sa. Te Tuhan pung Kabar Bae ju su tasiar dari bosong di Tesalonika situ sampe di mana-mana. Jadi, botong masi mau omong apa lai, te samua orang dong su dengar bosong pung parcaya sang Tuhan. 9Di mana-mana orang dong bacarita, bilang, dolu bosong buka tangan ko tarima sang botong deng bae-bae. Ais bosong angka buang bosong pung songgo-songgo, ko bale iko Tuhan yang batúl. Te bosong mau jadi milik dari Tuhan Allah yang Idop. 10Dong ju ada bacarita, bilang, bosong ada tunggu-tunggu Tuhan Allah pung Ana Yesus datang dari sorga. Tempo hari, orang dong bunu bekin mati sang Dia, ma Tuhan Allah su kasi idop kambali. Kalo Tuhan Allah su mau kasi jato hukum sang manusia, nanti Tuhan Yesus tu yang kasi bebas sang kotong dari Tuhan Allah pung mara.
Paulus inga dia pung karjá di Tesalonika
21Sodara dong! Bosong samua tau, waktu botong datang karjá di Tesalonika tu, botong sonde buang karingat cuma-cuma. 2Bosong ju inga, waktu botong balóm datang di Tesalonika sa, orang di kota Filipi dong su bekin susa deng sangsara sang botong. Ma Tuhan kasi kuat botong pung hati, ko botong barani kasi tau Tuhan pung Kabar Bae sang bosong, biar banya orang dong kasi tunju bamusu sang botong.aUtusan dong pung Carita 16:19-24, 17:1-9 3Itu waktu, botong bawa itu Kabar Bae kasi bosong di Tesalonika tu, bukan bawa ajaran bengko. Botong sonde datang bekin bodo, ko, putar-balek sang bosong.
4Sonde! Dolu botong datang deng hati lurus. Tuhan Allah sandiri yang su tunju ame sang botong, ko datang bawa itu Kabar Bae kasi sang bosong. Botong bukan mau bekin sanáng manusia pung hati, ma mau bekin sanáng sang Tuhan, te Dia tu yang uji botong pung hati, bilang, lurus ko bengko.
5Bosong ju tau, bilang, botong sonde bamulu manis, apalai mau cari ontong satu sen dari bosong. Tuhan Allah tau botong pung hati. 6Botong ju karjá bukan mau cari puji dari manusia, ko, dari bosong, ko, dari orang laen. 7Botong ni, Kristus pung utusan. Botong ju ada pung hak bekin diri ke bos-bos dong, ma botong sonde mau angka-angka diri bagitu. Itu waktu, botong bekin diri sama ke ana kici di bosong pung teng-tenga. Botong ju kasi tunju sayang sang bosong, sama ke mama yang ada kasi susu dia pung ana. 8Botong bukan cuma datang kasi itu Kabar Bae sang bosong, ma botong ju sarakan botong pung diri anteru-anteru, tagal botong ni sayang mo mati sang bosong.
9Sodara dong! Bosong ju tantu masi inga, karmana botong karjá banting tulang siang-malam, ko biar botong bisa tanggong botong pung idop sandiri. Te botong sonde mau bekin repot sang bosong, waktu botong bawa itu Kabar Bae sang bosong. 10Bosong samua lia sandiri, bagitu ju Tuhan Allah, bilang, waktu botong ada sama-sama deng bosong samua yang su parcaya di situ, botong ada idop deng hati barisi, jalan lurus-lurus, deng sonde bekin sala satu apa ju. 11Bosong tau, bilang, botong urus sang bosong samua, sama ke papa barana urus dia pung ana-ana dong, 12macam ke kasi kuat bosong samua pung hati, kasi inga sang bosong, deng buju sang bosong, ko biar bosong idop yang pantas, ko bekin sanáng Tuhan pung hati. Te Dia yang jadi Raja, su pange sang bosong ko maso jadi Dia pung kelu, deng iko dapa hormat sama-sama deng Dia.
Tuhan ada karjá di bosong pung dalam hati
13Botong sonde abis-abis minta tarima kasi sang Tuhan Allah, tagal waktu bosong dengar itu Kabar Bae dari botong, bosong bukan tarima manusia pung kata-kata, ma dengar Tuhan Allah pung Kata-kata. Dia sandiri yang ada karjá di bosong yang parcaya pung dalam hati.
14Sodara dong! Bosong baru mulai iko Tuhan pung jalan, ma bosong pung orang satu bangsa dong su bekin susa sang bosong. Deng bagitu, bosong ju su sama-sama rasa deng orang parcaya yang ada di propinsi Yudea dong, yang dapa susa dari dong pung orang Yahudi sandiri, tagal parcaya sang Yesus Kristus.bUtusan dong pung Carita 17:5
15Ada orang Yahudi yang sonde pusing deng Tuhan Allah pung mau. Andia waktu Tuhan Allah kirim datang Dia pung jubir-jubir kasi sang dong, dong bekin sangsara deng bunu bekin mati itu jubir dong. Bagitu ju dong bunu bekin mati sang Tuhan Yesus. Sakarang dong cari-cari jalan ko mau tola buang sang botong lai. Dong bamusu deng samua orang, ju Tuhan Allah sonde suka sang dong.cUtusan dong pung Carita 9:23, 29, 13:45, 50, 14:2, 5, 19, 17:5, 13, 18:12 16Tamba lai dong bekin halangan macam-macam, ko biar botong sonde bole bawa lai Tuhan pung Kabar Bae kasi orang bangsa laen dong. Itu orang Yahudi dong sonde mau ko Tuhan kasi salamat sang orang laen dong. Deng bagitu, dong bekin dong pung sala tamba mal'unuk. Andia Tuhan Allah mara, ko hukum sang dong.
Paulus kapingin katumu lai deng jama'at di Tesalonika
17Sodara dong! Biar sakarang kotong samua tarpaksa tenga bajao, ma itu cuma jao di mata sa, bukan jao di hati. Botong cari-cari salák, ko kalo bisa, na, botong datang lia ulang lai deng bosong, te botong su rindu mo mati sang bosong. 18Beta sandiri su coba ulang kali mau datang lia sang bosong, ma setan dong pung bos bésar maen pele beta pung jalan tarús. 19Bosong tau, akurang ko botong mau datang lia sang bosong? Itu tagal botong baharap sang bosong. Bosong yang bekin sanáng deng bekin bésar botong pung hati. Te sapa lai yang bapegang karás Tuhan Yesus pung nama, kalo bukan bosong! Kalo Tuhan datang kambali, na, botong bisa angka muka tagal bosong. 20Memang batúl! Bosong tu, yang bekin botong pung hati jadi bésar deng babunga.
Paulus putus kirim sang Timotius pi di Tesalonika
31-2Asal bosong tau sa, tempo hari botong jalan kasi tenga sang bosong tu, bukan iko botong pung mau. Botong su rindu mau datang lia sang bosong, ma sonde bisa. Lama-lama botong su sonde tahan lai, andia ko botong putus ko kirim pi sang Timotius. Ma beta deng Silas tenga sa di kota Atena. Timotius tu, botong pung sodara. Dia tu, botong pung tamán karjá, yang sama-sama kasi jalan Yesus Kristus pung Kabar Bae. Botong kirim sang dia, ko dia ajar sang bosong, deng kasi kuat bosong pung hati, ko biar bosong parcaya lebe kuat sang Tuhan Allah.aUtusan dong pung Carita 17:15 3Deng bagitu, na, kalo dapa susa, bosong sonde tagoyang. Pegang kuat bosong pung parcaya. Te bosong tau, bilang, orang yang parcaya sang Kristus dong, tantu dapa susa bagitu. 4Dolu, waktu botong masi sama-sama deng bosong, botong su kasi inga, bilang, orang yang parcaya sang Tuhan Yesus nanti dapa susa macam-macam. Sakarang samua su jadi bagitu, to!
5Tagal beta susa mo mati deng bosong pung dudu-badiri, andia ko beta kirim sang Timotius pi di Tesalonika, ko biar botong bisa dapa tau, bilang, bosong masi parcaya tarús sang Tuhan, ko sonde. Te beta kawatir, jang sampe setan dong pung bos bésar su datang goda sang bosong, ko bosong bale balakang sang Tuhan. Kalo jadi bagitu, na, botong pung karjá dolu, parcuma sa!
Timotius su pulang datang bawa kabar dari jama'at di Tesalonika
6Sakarang Timotius su kambali dari Tesalonika, deng ada bawa kabar yang bekin sanáng sang botong. Dia ada carita, bilang, bosong parcaya tarús sang Kristus, deng basayang tarús satu deng satu. Ais, dia kasi tau, bilang, bosong ju ada rindu sang botong, sama ke botong ju ada rindu deng bosong.bUtusan dong pung Carita 18:5
7-8Sodara dong! Biar botong di sini ada rasa barát tagal dapa susa dari sana-sini sonde sadiki, ma Timotius pung carita tu bekin botong sanáng batúl. Tagal sakarang botong su tau, bilang, bosong ada parcaya kuat tarús sang Tuhan.
Paulus sambayang kasi sang jama'at di Tesalonika
9Jadi, botong minta tarima kasi bam-banya sang Tuhan deng hati yang bagini sanáng, tagal bosong ada iko tarús sang Dia. 10Siang-malam botong sambayang tarús-tarús, ko kalo bisa, na, kotong masi bisa bakatumu lai. Botong mau ajar ko bekin langkáp sang bosong so'al Tuhan pung jalan idop.
11Botong harap Tuhan Allah, andia kotong pung Bapa, deng Yesus Kristus, andia kotong pung Bos, buka jalan ko botong bisa datang katumu deng bosong lai. 12Botong minta ko Tuhan bekin bosong tamba basayang lebe banya lai. Bagitu ju bosong deng samua orang, sama ke botong ju sayang sang bosong. 13Deng bagitu, Tuhan bekin kuat bosong pung hati, ko idop lurus deng barisi, sampe nanti kalo Tuhan Yesus datang kambali deng Dia pung orang-orang dong, bosong tu bisa badiri di kotong pung Allah Bapa pung muka, deng sonde pikol sala apa-apa.
Cara idop yang bekin sanáng Tuhan Allah pung hati
41Jadi bagini, sodara dong! Botong kokoe sang bosong, ko biar bosong idop bekin sanáng Tuhan Allah pung hati, sama ke botong su ajar sang bosong. Memang bosong su idop iko itu samua, ma tagal kotong ni su jadi Tuhan Yesus pung kelu, botong minta ko bosong usaha lebe kuat lai. 2Bosong samua su tau apa yang botong ajar kasi bosong tu, pake Tuhan Yesus pung kuasa. 3Tuhan Allah pung mau bagini: idop barisi! Jang idop kotor. Andia, jang maen serong deng orang yang bukan lu pung laki, ko, lu pung bini. 4Bosong musti tau ator bosong pung diri sandiri, ko idop barisi, sampe orang dong hormat sang bosong.*Bahasa Yunani pung kata, bilang, “Bosong satu-satu musti tau ator bosong pung σκεῦος (skeuos ) ‘tampa’ sandiri”. Ini kata σκεῦος (skeuos ) ni, biasa dia pung arti, bilang, ‘tampa’, ‘badan’, ko, ‘diri’. Ma ada yang bilang di ini ayat ni, ‘tampa’ pung arti, bilang, ‘bini’. Deng bagitu, ini ayat pung arti, bilang, “idop barisi deng lu pung bini”. 5Jang idop iko bosong pung hawa nafsu, sama ke orang yang sonde kanál sang Tuhan Allah. 6Jang ada orang yang mau ame ontong, deng mau maen serong deng orang yang sama-sama parcaya sang Tuhan Allah. Te Tuhan tu, Bos yang nanti balas samua yang jahat bagitu. Ini samua botong su kasi tau sang bosong ulang-ulang, deng su kasi inga memang dari dolu. 7Te Tuhan Allah su pange ame sang kotong, ko jadi Dia pung orang. Dia pung maksud tu, kotong musti idop barisi, bukan idop kamomos, sama ke tukang hohongge dong. Bukan bagitu! 8Tagal itu, orang yang sonde mau iko ini ajaran, dia bukan cuma tola sang botong sa, ma dia ju tola sang Tuhan Allah, yang su kasi datang Dia pung Roh yang Barisi sang bosong.
9Beta rasa beta sonde usa tulis ulang lai kasi bosong so'al basayang sodara deng sodara, tagal Tuhan Allah sandiri su ajar, bilang, bosong musti basayang satu deng satu. 10Botong su dapa dengar bosong sayang deng samua sodara yang ada di propinsi Makedonia situ. Ma sodara dong, é! Sakarang botong minta ko bosong lebe sayang lai sang orang laen. 11Usaha ko bosong bisa idop deng tanáng. Jang tasosok deng orang laen dong pung urusan, ma satu-satu urus dia pung urusan sandiri. Bosong musti karjá ko cari makan deng tangan sandiri. Jang baharap deng orang laen. Ini botong su kasi inga memang sang bosong dari dolu. 12Kalo bosong idop bagitu, bosong su sonde bekin barát orang laen. Nanti orang yang sonde parcaya sang Kristus dapa lia bosong pung idop bagitu, dong pasti bilang, “We! Memang itu orang yang iko sang Tuhan Yesus tu, dong idop lurus batúl, ó!”
So'al Tuhan Yesus pung datang kambali
13Naa! Sakarang, sodara samua, beta mau kasi tau satu hal, ko biar bosong tau batúl-batúl so'al orang mati. Kotong tau, bilang, orang mati dong nanti idop kambali. Jadi, kalo ada dari Tuhan Yesus pung orang yang mati, na, bosong jang bekin diri susa, sama ke orang laen dong yang sonde mangarti itu hal. 14Te kotong su tau, bilang, Yesus mati, abis Tuhan Allah kasi idop kambali sang Dia. Naa! Kalo bagitu, tantu Tuhan Allah ju kasi idop kambali samua orang mati yang su parcaya, deng kumpul ame sang dong sama-sama deng Tuhan Yesus.
15-17Te kalo Tuhan Yesus datang kambali, Dia mau turun dari sorga datang di bumi, nanti ada suara parenta yang karás. Ais ana bua di sorga dong pung kapala kasi parenta ko tiop tarompet. Tarús Tuhan pung orang yang su mati dong idop kambali. Ais dong, deng kotong yang masi idop ni, ta'angka nae pi di awan ko sama-sama sambut Tuhan Yesus pung datang. Abis kotong samua idop tarús deng Dia.a1 Korintus 15:51-52
Bosong dengar bae-bae, te apa yang botong kasi tau ni, Tuhan sandiri yang omong. 18Deng bagitu, bosong musti pake ini ajaran ni, ko kasi kuat bosong satu deng satu pung hati.
Siap-siap tarima Tuhan pung datang
51Naa, sodara dong! Botong sonde parlú tulis kasi tau, bilang, Tuhan pung datang tu, kaná jam barapa, ko tanggal barapa. 2Tagal bosong samua tau, bilang, Dia pung datang tu, takuju sa, sama ke pancuri pung datang malam-malam,aMateos 24:43, Lukas 12:39, 2 Petrus 3:10 3ju banya orang ada dudu ena-ena, sonde ada ujan-angin, te dapa calaka. Dia pung datang ju sama ke parampuan yang takuju sa, te su saki barana. Kalo itu barang su datang, kotong mau tola karmana lai! Bagitu ju deng Tuhan pung datang kambali.
4-6Sodara dong! Jang sampe Dia pung datang tu, nae kaná sang bosong sama ke pancuri yang datang tenga malam, pas bosong ada tidor sonu. Bosong jang bagitu! Kotong su sonde idop dalam galáp lai, sama ke orang laen yang tidor sonu dong. Te kotong yang parcaya sang Yesus su idop dalam taráng, siap-siap tarima sang Dia, deng jaga diri bae-bae. Ini hal samua, bosong su tau! 7Te orang yang tidor, biasa tidor malam-malam. Deng orang yang mabo, biasa mabo malam-malam. 8Ma bosong jang bagitu, te kotong ni su idop dalam taráng. Bosong musti jaga diri. Kalo bosong parcaya tarús sang Tuhan, deng basayang, itu sama ke tantara yang pake pele dada. Deng kalo bosong harap tarús sang Tuhan Yesus yang kasi salamat sang bosong dari Tuhan Allah pung mara, itu sama ke tantara yang pele kapala pake topi waja.bYesaya 59:17, Efesus 6:13-17 Tantara Roma pake pele dada deng topi waja
9Tuhan Allah sonde pili ame sang kotong ko kaná Dia pung hukum. Ma Dia pili ame sang kotong ko dapa salamat, tagal kotong parcaya sang Yesus Kristus, kotong pung Bos. 10Te Dia su mati ko ganti sang kotong. Jadi, nanti kalo Dia datang kambali, kotong idop tarús deng Dia, biar kotong su mati, ko masi idop. 11Tagal itu, pake beta pung kata-kata ni, ko hibur deng kasi kuat satu deng satu, sama ke yang bosong ada bekin dari dolu.
Paulus kasi ajaran sang jama'at Tesalonika dong
12Sodara dong samua! Inga ko kasi hormat sang mama-bapa yang pimpin gareja dong. Te dong tu, karjá banting tulang kasi bosong, deng kasi inga sang bosong, ko biar bosong jang jato. 13Sokong sang dong deng bosong pung sayang, tagal dong tu karjá karás kasi bosong. Idop badame satu deng satu.
14Sodara dong! Masi ada lai barapa hal yang botong mau kasi inga bagini: itu pamalas dong, togor sang dong ko dong karjá batúl-batúl. Yang tawar hati dong, bekin kuat sang dong. Yang lemá dong, bela sang dong. Ais sabar deng orang dong samua.
15Inga ko jang balas jahat deng jahat. Ma usaha ko salalu bekin bae kasi samua orang. Jang cuma bekin bae kasi kotong pung orang sandiri sa, ma orang luar dong ju.
16Bekin hati sanáng tarús. 17Sambayang siang-malam. 18Ada apa sa, mau susa ko, sanáng ko, minta tarima kasi sang Tuhan. Te Tuhan Allah suka samua orang yang iko sang Yesus Kristus bekin bagitu.
19Jang tahan Tuhan pung Roh pung karjá. 20Kalo ada satu sodara yang bilang dia ada tarima pasán dari Tuhan Allah, na, jang pandang enteng dia pung omong tu! 21Te bosong musti pareksa bae-bae itu pasán, bilang, batúl ko sonde, dia ba'akar dari Tuhan. Kalo batúl, na, iko. 22Ma ondor diri dari samua yang jahat.
Paulus tutu dia pung surat
23-24Beta sambayang ko minta Tuhan Allah bekin barisi bosong pung hati deng bosong pung idop samua. Dia tu, yang bekin kotong bisa idop badame satu deng satu. Deng bagitu, waktu kotong pung Bos Yesus Kristus datang kambali, na, bosong bisa badiri di Dia pung muka deng bosong pung badan, hati, deng jiwa sonde ada pung sala apa-apa. Batúl! Te Tuhan Yesus yang pange bosong jadi Dia pung orang tu, satia. Apa yang Dia omong, Dia bekin jadi. Ais Dia nanti bawa sang bosong deng barisi di Tuhan Allah pung muka.
25Sodara samua! Jang lupa sambayang kasi sang botong di sini.
26Beta minta ko bosong kirim salam manis kasi Tuhan pung jama'at samua di situ, ó!
27Beta minta deng Tuhan Yesus pung nama, ko bosong baca beta pung surat ni kasi sang jama'at samua.
28Beta minta kotong pung Bos Yesus Kristus ko kasi tunju Dia pung hati bae sang bosong samua.
Bagitu sa.
Saloom,
Paulus

*4:4: Bahasa Yunani pung kata, bilang, “Bosong satu-satu musti tau ator bosong pung σκεῦος (skeuos ) ‘tampa’ sandiri”. Ini kata σκεῦος (skeuos ) ni, biasa dia pung arti, bilang, ‘tampa’, ‘badan’, ko, ‘diri’. Ma ada yang bilang di ini ayat ni, ‘tampa’ pung arti, bilang, ‘bini’. Deng bagitu, ini ayat pung arti, bilang, “idop barisi deng lu pung bini”.

a1:1: Utusan dong pung Carita 17:1

b1:6: Utusan dong pung Carita 17:5-9

a2:2: Utusan dong pung Carita 16:19-24, 17:1-9

b2:14: Utusan dong pung Carita 17:5

c2:15: Utusan dong pung Carita 9:23, 29, 13:45, 50, 14:2, 5, 19, 17:5, 13, 18:12

a3:1: Utusan dong pung Carita 17:15

b3:6: Utusan dong pung Carita 18:5

a4:15-17: 1 Korintus 15:51-52

a5:2: Mateos 24:43, Lukas 12:39, 2 Petrus 3:10

b5:8: Yesaya 59:17, Efesus 6:13-17