Surat na'ko a'naak akrei uuf, kaan ee nai'
Yakobus
1. Tabe ma han buseet (1:1 - 1:1)
2. Karu nmui' ha'mu'it, mnaran ma mpirsai piut meu Uisneno (1:2 - 1:4)
3. Attoit saa' es na'ko Uisneno, ro he neek ki kais na'oni' (1:5 - 1:8)
4. Ama'mu'it ma amu'it (1:9 - 1:11)
5. Are' kanan rais reko mneem ii na'ko Uisneno, mes rais maufinu ka na'ko fa Uisneno (1:12 - 1:18)
6. Amneen ma mmoe' mituin Uisneno In Kabin ma Prenat (1:19 - 1:27)
7. Kaisa' mbetis, mak a'naet ai' a'baut (2:1 - 2:13)
8. Karu hit tpirsai batuur-batuur teu Uisneno, hit ro he tmoe' tatuin In Kabin ma Prenat (2:14 - 2:26)
9. Mpanat ho feef maan (3:1 - 3:12)
10. Rais reko ma mahinef, in uun ee na'ko Uisneno (3:13 - 3:18)
11. Kais mutuin mo'et ma taos pah-pinan (4:1 - 4:10)
12. Kais mi'uab mi're'uf es (4:11 - 4:12)
13. Kais miboo (4:13 - 4:17)
14. Atoin amu'it re' anbeon, ro he npaant ok (5:1 - 5:6)
15. Amsabaar mbi susat (5:7 - 5:11)
16. Rasi anmatoom nok supat (5:12 - 5:12)
17. Onen re' matopu' (5:13 - 5:20)



Surat na'ko a'naak akrei uuf, kaan ee nai'
Yakobus
Tabe ma han buseet
11Tabe ma han buseet na'ko kau, nai' Yakobus. Au re' ia, ameput 'eu Uisneno ma hit Usi', Yesus Kristus.
Au 'tui surat re' ia, ma 'soun ee neitin ki atoin Yahudis re' hi mituin mirair Usif Yesus, re' hi mitua et are' pah-pah.*Uab Yunani ntui mnak, “anfee je neu uuf bo'es am nua re' anmonin bo'-baits ok”. Nok ranan naan, nai' Yakobus antui in surat neu atoin Yahudis re' nasranin nrarin. Mes in faineekt ein anbin ia, anmatoom nok too srani' ok-oke'.aNai' Mateos 13:55, Nai' Markus 6:3, Haef ein sin Reta' 15:13, Galatia 1:19
Karu nmui' ha'mu'it, mnaran ma mpirsai piut meu Uisneno
2Aok-bian arki! Au he utoon ki on nai: karu hi mi'euk mok susat huma'-huma' te, kais amneek 'oer. Amtoup susat naan nok neek marini, natuin namuni te of reko. 3Fin hit tahiin tak, karu hit tnaran atbi susat on nana te, ma hit tsoi taan ok ta'ko furit pah-pinan, ma hi mpirsai piut fe' meu Uisneno, naan na' nmoe' hi neek mein aan ntainiin ein, karu hi mipein rais furit pah-pinan bian. 4Hi kais amteet-koit mi'ko susat. Maut he hi bisa minoni' he mnaran ambi susat, tar antea hi minokab ma mitiis jom. Nok ranan naan, hi mjair tuaf re' mimnasi mbi mmo'et ma taos, ma ka mkuran fa saa' es amsa'.
Attoit saa' es na'ko Uisneno, ro he neek ki kais na'oni'
5Karu na'ko hi arki, re' amnabeen hi tuam ein ka mihiin fa rana 'po'i na'ko susat, hi bisa mitaan meu Uisneno, re' nahiin are' saa'-saa'. In es re' bisa nakrira' rana' po'i neu ki. In es re' anfei ranan nok neek marine, ma In ka nato'on ki fa, karu hi mtoit Je. 6Mes karu amtoit Je, ro he neek maan kais na'oni'. Hi ro he mpirsai batuur-batuur mak, In bisa nfee saa'-saa' re' hi mtoit je naan. Natuin, karu hi mtoit nok neek a'oni', hi mjair on re' okin re' anpee' ma nrik-raak nok piut-piut natuin ain ko'u. 7-8Tuaf-tuaf re' an'aijoo' gon ate, rabah ate in neek ne ka natea fa nbi are' kanan rasi. Kais mifnekan mak in of napein saa'-saa' na'ko Uisneno.
Ama'mu'it ma amu'it
9Atoin ama'mui't ein re' anpirsain nrarin neun Usif Yesus, sin ro he nharinib sin neek ein, natuin Uisneno nait sin injarin In nonot-asar sin.
10-11Ma atoin amui't ein re' anpirsain nrarin neun Usif Yesus, sin imsa' ro he nmarinan, natuin Uisneno nanoni' sin he kais nabe'on. Oras ia, sin nahinin batuur, nak, sin a'mui' kein of namnekun, on re' fuboon aan, re' nasuuf ate reok ni kah een, mes ka 'roo fa te, manse nsae ma ntaha' fubona' naan, rarit namneen. On nana msa', atoin amu'it sin. Maski sin ntaisibun nok sin uruusn ein, mes sin namnekun konon amsa'.bNai' Yesaya 40:6-7
Are' kanan rais reko mneem ii na'ko Uisneno, mes rais maufinu ka na'ko fa Uisneno
12Uisneno anfee tetus-athoen neu tuaf-tuaf re' naran anbi rais furi' pah-pinan tar antea npoi nkoon. Rarit in ntoup in upa 'honis re' Uisneno nba'an anrair he nfee je neu tuaf-tuaf re' anneek Ee. In ntoup in upan on re' atopu kra-mnatu.Uab Yunani ntui mnak “in ntoup στέφανος (stefanos ) 'honis”. Stefanos naan, a'piru' 'nakaf re' sin nfee je neu tuaf re' napein juara nahuun nbi 'ba'et. Atoin Yunanis nfee 'piru' 'nakaf neu apein juara nbi 'ba'et
13Mimnau mirek-reko'! Karu anmui' tuaf na'ko hi ar-arki re' napein rais furi' pah-pinan, ma nroim he nmoe' sanat, kais mikuu, mmak, “Nana, Uisneno es ansoba' kau!” Natuin Uisneno ka nroim niit fa he nmo'en nsaan. Ma In imsa' ka nsoba' niit fa es, he tuaf nana nroim he nmo'e nsaan. 14Natuin saant ii npoi na'ko atoni' in neek ne kuun. Nahunu te, in nekan naan anroim he nmoe' amre'ut, rarit in nmurai natenab neu-mneem he nmoe' rais re'uf. 15Onaim in nmoe' natuin tenab amre'ut naan. Namuni te, Uisneno nhukun na'maet tuaf-tuaf re' anmo'en amre'ut.
16Aok-bian manekat, arki! Kais es napoi ki npaek rasin re' ia.
17Rais maufiun ii ka na'uun fa na'kon Uisneno. Mes In nfee kit tetus-athoen reko, ma are' saa'-saa' re' nakninu' msa'. In es re' anmoe' manas, funan ma kfuun sin. Sin ar-arsin an'oins ok et neng goe tnanan, ma nmoe' sin maof kein na'bain ein piut-piut. Suma Uisneno kuun es re' ka na'bani' niit fa. 18Uisneno nareon neu kit on nai: In nfee In Kabin ma Prenat amneot neu kit. Ma In npaek In Kabin ma Prenat naan, he namonib kit. Na'ko are' kanan saa'-saa' re' In nmoe' sin anbin pah-pinan ia, In npiri nrair kit he tjair In hau fua unuf.
Amneen ma mmoe' mituin Uisneno In Kabin ma Prenat
19Aok-bian manekat arki! Mimnau! Noni'-taru' areokt ii, on nai: kais mi'uab ruum-ruum aah. Reko nneis, karu nmui' tuaf bian na'uab reko, hi mneen rek-reko. Ma kais mana fa te mitoo'. 20Natuin karu mitoo', atoni' ka neu he nmoe' fa rais reko natuin Uisneno In romin.
21Onaim, hi ro he misnasaab hi tuam ein na'ko moe' sanat, nahuum on re' atoin tani, antoof in rene, rarit nout makrauf ein naan. Ma hi msa' ro he mtoup Uisneno In Kabin ma Prenat nok neek a'paran. Kabin ma Prenat naan, on re' fini re' ansenan sin et hi nekam. Karu hi mmoe' on nana te, Uisneno of nafetin nain ki na'ko hi saant ein ok-oke', ma In ntoup ki, rarit hi mmoin mok Ne nabar-baar.
22Ma karu hi mihini mrair Uisneno In Kabin ma Prenat sin ite, hi ro he mmoe' mituin sin. Kais amneen aah! Karu hi mneen ahaa, ma ka mmoe' mituin fa, hi mipoi hi tuam ein kuum. 23-24Karu atoni' anneen anrair Kabin ma Prenat naan, ma ka nroim he nmoe' natuin sin fa, in on re' tuaf re' ankius in human et ninu. Mes oras anniun narair ma nasaitan ninu nana te, in nnikan nain in human. 25Mes hi kais amnikan he mparikas mirek-reko Uisneno In Kabin ma Prenat re' namtiis naan, re' bisa nsoi ma nafetin naan atoni' na'ko in saant ein ok-oke'. Uisneno of anfee tetus-athoen neu ki anbi are' kanan saa'-saa' re' hi mmoe' sin, asar ramu hi mneen ma mituin In Kabin ma Prenat. Kais ar antaam anbi hi rukim a'rii, rarit anpoi nkono npeo' hi rukim a'ne'u.
26Karu tuaf-tuaf anpaas ok nak sin atoin apirsait, mes ka nafreu nahiin fa in fefan, tuaf nana in napoi in tuan aa kuun. In pirsait aan, parsuum aah. 27Natuin rais pirsait re' akniun ii, ka n'oe-meet kuun fa. Nana es re' anharinib Ama' Uisneno In nekan. Rais pirsait re' batuur on naan, in nmoe' tuaf-tuaf am anromin he nturun ma nbaab bifee baun ein, ma kome'-manat sin. Tuaf-tuaf re' na'kii' inbi rais pirsait on naan, ka nrae natuin fa furi' na'ko rais amre'ut.
Kaisa' mbetis, mak a'naet ai' a'baut
21Aok bian arki! Anmoe' on mee m'es hi bisa mak hi mpirsai Yesus Kristus, hit Usi' re' amasat naan, karu hi mpiir humaf? Kais on naan! 2Karu nmui tuaf nua ntaman neu hi uim onen. Es anpaek tai-arimat, ma nakreen kreni mnatu naheun in akrurun. Es antein anpaek tai kro-roef. 3Rarit hi mtaisiub ma mseun meu apaek tai-arimat, he mfee ne 'took arekot mbi maat. Mes apaek tai kroef naan, hi mreen goe mmak, “Mhake mbi kotin ne! Kah fa te, amtook meu afu!” 4Nok re' ranan hi mpiir humaf naan, hi on re' afeek rasi re' ka natai fa. Sarit amreu't ii, in es nafreu ki.
5Aok-bian manekat arki! Uisneno anpiir naan atoin a'baut anbi pah-pinan ia, he sin anpirsain ma'tani' neu Ne, on re' anbin sin neek ein anmu'i 'mu'if. Ma In imsa' anpiir sin, he sin imsa' napenin sapaaf ma nama' et Uisneno In sonaf neno-tunan, re' In nba'an he nfee je neu tuaf-tuaf re' anneek Ee. 6Mes nok ranan hi mpiir humaf on naan, hi mmoe' he mi'paran atoin a'baut sin. Te kah, sin ka nmo'en fa maufinu saa'-saa' neu ki. Hi mnikan aa, oo? Atoin amui't ein es re' nasusab niis ki. Ma sin es re' nati' te, namin rasi huma'-huma', ma nhera-nfonat ki meu umi feek rasi. Sin es npaar minan, on nai te hi mpaar nesan. 7Hi re' naan Usif Yesus In nonot-asar sin. Mes atoin amui't ein, sin es re' na'uab na're'uf Usif Yesus In kanan arekot. On mee m'es hi maen mituin sin?
8In areok ni, hi mmoe' mituin Uisneno In atoran es, re' ma'tani' nneis, nak, “Ho ro he mneek ho aok-bian sin, namnees on ho mneek ho tuam.” Atoran naan matu'i et Uisneno In Suur Akninu'.aA'nak Rais Pirsait ein sin Atoran 19:18 9Mes karu hi mpiir humaf, ma mhariin ahaa atoin amui't ein sin nekak, nana mtanhai mrair Uisneno In atoran. Natuin Uisneno In Atoran Hukun ate, hi msaan amrair. 10Tuaf re' anmoe' natuin Uisneno In Atoran Hukun sin ok-oke', mes karu in ntanhai mees aah, nana huma' mese' on re' in ntanhai nain Sin ok-oke'. 11Uisneno anfee nrair prenat nak, “Kais ammakoin karu ka fee-mone fa.” In imsa' anfee prenat bian, nak, “Kais mi'maet atoni'.” Onaim, karu hi ka mmakoin fa, mes mi'maet atoni', nana hi mtanhai mrair Uisneno In Atoran Hukun.bAnpoin na'ko Pah Masir 20:13, 14, Surat re' Nareta' Nafani' 5:17, 18
12Onaim karu hi mroim he mi'uab, ai' he mmoe' rais jes, hi ro he mimnau, mak: Uisneno of es nafeek karu hit tmoe' tatuin In atoran he tmaneek es nok es, ai' kah. Natuin atoran naan bisa nafetin kit na'ko In hukun. 13Natuin Uisneno ka nkasian fa tuaf re' ka nmui' fa rais kasian neu tuaf bian sin. Mes karu hi mmui' rais kasian meu tuaf bian, Uisneno of anmui' rais kasian neu ki msa'. Hi kais mimtau mak hi of mipein Uisneno In hukun, natuin In nso'i nrair hi rais kasian sin.
Karu hit tpirsai batuur-batuur teu Uisneno, hit ro he tmoe' tatuin In Kabin ma Prenat
14Aok-bian arki! Karu anmui' tuaf nak in npirsai Uisneno, mes ka nmoe' fa saa'-saa' he nakrira' in rais pirsait naan, nana ka ma'osa' fa. Pirsait on re' naan, ka neik je fa neu rasi 'honis. 15Karu anmui' atoni' ai' bifee re' anperuu batuur-batuur, es re' ka nmui' fa pake-nohas, ai' ka nmui' fa mnahaat. 16Karu hi suma mak, “Mnao murek-reko! Maut he Uisneno es anfee ko tetus-athoen. Kais ain ne ntaman ko! Kais mumnaah ammaet!” Uab ein nana ka ma'upan fa, karu hi ka mikrira' fa rais maturun-mababat meu sin.
17Onaim, ka nanokab fa, karu ho mak, ho mpirsaa jah! Karu ho mpirsaa jah, mes ka mmoe' mutuin fa ho rais pirsait naan, in ka ntaam fa ‘rais pirsait’ antein. Karu on nana te, in on re' rais pirsait re' anmate nrair, ma ka ma'upa' fa saa'-saa'.
18Anmui' tuaf bian bisa na'uab am nak, “Bisa tpirsai ha Uisneno, mes ka tmoe' fa rais reko. Bian antein nmo'en rais reko, mes ka npaek fa Uisneno In kanan.” Mes in rais ni on nai: bukti na'ko ho rais pirsait aan, es re' ho mmoe' rais reko. Mes karu ho ka mmoe' fa rais reko, au ka bisa fa he iit bukti na'ko ho rais pirsait naan. Au bisa ukrira' au rais pirsait natuin ranan au 'moe' rais reko. 19-20Ho mutuin noni' re' nak, “Uisneno naan, In mese' kuun. Ka nmu'i ntein fa bian.” Reko msa'! Mes niut reu'f ein sin reko nneis na'ko ko, natuin sin npirsain on re' nana msa', tar antea sin namtau nmaten. Onaim kais mitenab mak, mihiin meik hi roen mein te, nanokab. Kahaf!
Naan, mono! Karu rais pirsait ii ka manesa' ma ma'afa' fa, rais pirsait naan ka ma'osa' fa msa'.
21Tait i'tope' na'ko ka'o Abraham. Neno naan, in nmoe' natuin saa' re' Uisneno napreent ee, ma neik in anah nai' Isak he nafuat ee neu Uisneno nbi mei-fuat. Es nana te, Uisneno nak, “Nai' Abraham anmoe' batuur een!”cReta' Ahun-hunut 22:1-14 22Nai' Abraham anpirsai batuur, tar antea in nmoe' natuin Uisneno In aprenat naan. Onaim, nok ranan naan hit tahiin tak, in npirsai nok neek akbubu' neu Uisneno, natuin in nmoe' natuin In aprenat. 23Onaim, rasin ia on re' matu'i et Sura Kninu' re' nak, “Nai' Abraham anpirsai Uisneno, rarit Uisneno ntoup goe nfain atoin neek amne'o.” Ma matu'i mnak, “Nai' Abraham naan, Uisneno In soob neek reko.”dReta' Ahun-hunut 15:6, 2 Mape'o 'Naof Pah Isra'er ma Pah Yahuda 20:7, Nai' Yesaya 41:8
24Rais ji nakniun een, ai' kah? Hit tahiin tak Uisneno antoup mansian karu in rais pirsait neu Uisneno naan, es re' anmoe' je es na' in nroim he nmoe' rais reko. Pirsait aha te, ka nanokab fa.
25A'tope bian es re' bi Rahab, bifee a'hake' oras unu'. Oras atoin Yerikos sin naim he nroor na'maet atoin Isra'el sin asuntiurs ein te, bi Rahab na'koro' sin. Rarit in nreun sin he naenan npoin npe'on rana 'teta, he atoin ein kais anheek sin. Onaim, Uisneno antoup bi Rahab anjair bifee neek amne'o, natuin in nmoe' rais reko naan.eNai' Yosua 2:1-21
26Rais pirsait re' ka manesa' ma ka ma'afa' fa, nahuum on re' aof re' ka masnasaf fa, es re' mates. On nana msa', karu nmui' tuaf nak in npirsai Uisneno, mes ka nmoe' fa rais reko, in napoi! Naan, rais pirsait re' ka nmoin fa heen.
Mpanat ho feef maan
31Aok-bian arki! Anmui' tuaf namfau nromin he nanoni' atoin apirsait ein. Nana reko msa'! Mes mimnau, natuin Uisneno of anparikas namnuut tuaf-tuaf re' nanoni' atoin apirsait ein. Onaim, kais anmui' tuaf re' nanoni' krafun-akrafun. Afreu nbi bikaes ee in fefan
2Hit arkit ta'uab atsaan huma'-huma'. Mes tuaf re' bisa nafreu naan in fefan, in bisa naprenat in tuan amsa'. 3Tait i'tope' na'ko bikase'. Hit bisa t'ator bikase' he natuin hit romik, atteetk ahaa in afreu. 4A'tope' bian na'ko bnao oe. Ain ko' gui anfuu bnao oe neu-mneem natuin in romin. Kamudi an-aan aha mmes, in bisa n'ator naan bnao oe naan in a'naon, natuin anaa' abnao naan in romin. 5On nana msa', hit fefak. Fefak re' ia, an-ana'. Mes in meup nein, maineun besi!*Uab Yunani ntui mnak, ‘maaf’. Mes anbi era' 3:5-10, nai' Yakobus antui anmatoom nok atoni' in uaban. Karu Uab Meto Amarasi ta'uab anmatoom nok es in uaban, hit ka tak fa ‘maaf’, mes hit biasa tak ‘fefaf’. On re' fefa kreo, feef ko'u, mafefa', feef maputu', fefan konan, nafeef, nmasau-feef, nfefa-kreo, mmafefa-kreona', ... of ai' anmu'i nteni'.
Nana on re' sapriu aan es, re' bisa nout nareu' nais ko' goes. 6Fefaf naan, on re' ai piin ii nnuan non. Hit bisa tpaek hit fefak he tareu' are' kanan rasi. Hit fefak ia bisa nareu' hit i'moin ki no mes-mese'. Rais amre'ut namfaun nbi pah-pinan ia, npoin na'ko mansian ii fefan. Ma niut reu'f ein sin a'nak ko' goe msa', npaek mansian ii fefan he nanaob in mepun.
7Mansian ii bisa nheek mui' fui rarit namausab sin he njarin mui' aem. On nana msa': kaun anonok, koro, ma ika' nbi taas je nanan. 8Mes ka nmui' fa tuaf es fa fe' re' naprenat naan in fefan. Natuin fefaf naan, baer amre'ut es, re' ka taprenat taan ee fa. In on re' raso re' annoman nain hit aok ii, tar antea tmaet.
9-10Nok fefaf mese', hit tpures ma taseku nok. Nana ka reko fa! Hit tpaek hit fefak he tbo'is Ama Uisneno. Rarit, nok fefaf naan, hit taseku' ma ta'akan hit aok-bian, re' Uisneno nmoe' je natuin In masan. On mee m'es on re' naan?aReta' Ahun-hunut 1:26
11Ka neu fa he oe mata' mese' npuran napoitan oe min reko ma min mari. 12Ka neu fa he mauns ii nafua oka'bana'! Ma ka neu fa he peen ii napuin anggor! Nati' te, roet ii ro he nafua ma nanees natuin in atrekan.Uab Yunani ntui mnak, atoni' ka bisa nseu fa fuaf συκῆ (sukei ) na'ko roet ἐλαία (elaia ), ma ka bisa nseu fa fuaf ἄμπελος (ampelos ) na'ko roet συκῆ (sukei ). In sairt ii nak, roet huum es ka bisa fa nafua roet huum es in fuan. Nana ka batuur fa! On nana msa' on re' tuaf anpaek in fefan he nbo'is Uisneno, rarit fefaf re' naan npaek je he naseku'. Nahuum on re' hit ka bisa fa he tkui oe reko na'ko niuf min mari.
Rais reko ma mahinef, in uun ee na'ko Uisneno
13Atoni' re' nahiin rasi natuin Uisneno In hinit, kais npaas on ma kais na'naeb in tuan. Fin in nahiin nak, in hinit naan na'uu na'ko Uisneno. Maut he in nakrira' in mahinin naan, anbi monit amneot. 14-15Karu ho mneek meen meu tuaf es, ai' mumouf tuaf es henati' ho mseka', kais maiks om mak ho atoin ahiin rais reko ko! Nana, ho mupoi. Fin, monit on re' naan, in ka natai fa nok ‘atoin ahiin rais reko’. Neek menas, ai' mumouf tuaf, in ka na'uu fa na'ko Uisneno. Nana, atoin pah-pinan ia in amneik ein. Nana natai nok tuaf-tuaf re' ka nnona' fa sin tuak ein neu Uisneno. Taos ein naan, natuin niut reu'f ein sin ranan. 16Natuin, karu nmui' neek menas neu es, ai' ammamofun, of anmui' taisibu huma'-huma', ma mansian ii anmo'en maufinu huma'-huma'.
17Mes rais hinit re' na'uu na'ko Uisneno, es re' ia: nahunu te in nmoe' kit he tmoin nok akninu'. Rarit in nfee kit neek rame' es nok es, ta'paran tahiin jok, atsabaar piut, ma neek mate'e. Ma in aaf ni msa' nmoe' hit neek ki reko, troim he tmaturun ma tmabaab, tataiba' tahiin rasi, ma ka tteib fa koti-mmaat teu biak ein. 18Ma tuaf re' nakrira' raan mamut of napein in upan arekot. Nana, on re' atoni' nseen fini, namuni te in napein nafani' in afan arekot.
Kais mutuin mo'et ma taos pah-pinan
41Hi mmatoe ma mmabaan es nok es. In rais ni saa'? Nana, natuin anbi hi tnaan mein naan, anmui' tuaf-tuaf re' namin he nharinib sin tuak ein kuuk. 2Hi mikoman baer es, mes hi 'niim ein ka ntean fa he nreo' naan ee. Rarit, hi neek mein namenan, ammatoe, ma ammabaan, tar antea hi mroim he mi'maet es ate, ka mimtau fa.
Natuin hi ka m'onen fa, ma ka mtoit fa na'ko Uisneno, etun hi ka mipein je fa. 3Mes maski hi m'onen mifeek hau-fatu msa', hi ka mipein fa saa' re' hi mtoti, natuin hi mtoit mituin ahaa hi tenab re' hi he minokab hi sarit mese'-mese'.
4Batuur-batuur hi atoin ka a'ki'it ki fa! Hi on re' amatsaos re' anmakaek. Karu hi mituin mo'et ma taos pah-pinan, hi mmoe' hi tuam ein ammamuus mok Uisneno. Batuur ate! 5Etun Uisneno In Sura Kniun Ee nak, “Uisneno natuaba' In Smana Kniun Ee et hit nekak. In atinus. Es nana te, Smana Kninu' naan In roim ni, ta'kii' tabaar tbi haa Na. Natuin .” 6Antuut antein, Uisneno anroim fe' he nfee nanesib In neek arekot amsa'. Etun Suur Akniun ee, nak:
“Uisneno nraban tuaf re' na'ratan in tuan,
mes In nakrira' In nekan arekot neu tuaf re' neek a'parat.”aTonas ma Nee 3:34
7Uisneno naan, Usif! Onaim, amnona' hi tuam ein naan nai meu Ne, he mituin In romin. Hi kais mituin niut reu'f ein sin a'nak ko' goe in romin. Amraban ma'tani' meu ne. Nok ranan naan, in of naen nasaitan ki. 8-9Maim ranan he hi mkua'noon mok Uisneno. Nok ranan naan, In anpaumaak ki.
Hae, mansian amonit anbi rais amre'ut ki! Hi ro he minoon hi 'monim. Ma hi re' neek abeot ein! Hi ro he mnao mne'o mituin Uisneno, ma kais amtebi 'rii-'ne'u ntein. Tar antea neno ia, hi 'moin mein anbin goah aha marini. Onaim oras ia, misnaas nai! Hi mihini mrair mak hi neek mein anbeon, natuin hi saant ein. Reko nneis, hi mmei' jom ma mkae mpin-pinus nai. 10Karu hi mihiin batuur-batuur mak, hi ka ma'osa' ki fa mbi Uisneno In human ma In matan, In of nait na'ratan ki mjair tuaf-tuaf re' ma'osa' nbi In human ma In matan.
Kais mi'uab mi're'uf es
11Aok-bian arki! Kais mi'uab mi're'uf es nok es. Fin, karu hi mmoe' on nana te, ma misaeb sanat piut neu atoni' bian, hi mtanhai mrair Uisneno In atoran re' nak, “Ho ro he mneek ho aom-bian, nahuum on re' ho mneek ho tuam aan kuum.” Ma karu hi ka mituin fa atoran naan, hi mi'ratan amrair hi tuam ein anneis na'ko Uisneno In Atoran. 12Uisneno neik Non es nahakeb Atoran naan. Onaim, In es re' anmui' hak he nafeek hit rasin. In neik Non es anmui' hak he nfee 'honis neu kit, ai' anhukun na'maet kit. Hi ka mmui' fa hak he mifeek atoni' sin rasin, ai' mi'uab mi're'uf biak ein sin kanak arekot.
Kais miboo
13On nai! Hi ro he mihiin, he kais mi'uab am mak, “Neno ia, ai' noka', hai he mnao meu kota ne joo! Hai he mnao mitua maan on re' toon es. Ma hai he mrakan he miis maan akre'o!” 14Ho muhiin saa' re' noka'-nmeu te he njair? Ka tiit taan fa tuaf es, re' nahiin nain in a'moint ii on re' mee. Mansian ii 'moin ii on re' nipu, re' mamnita' rabaah, rarit namneuk.bTonas ma Nee 27:1 15Reko nneis hi mi'uab am mak, “Karu Uisneno nneek kit, maut he hit tmoin. Ma karu Uisneno nromi te, maut he hit tbisa tmoe' ia.” 16Natuin karu hi ka mi'uab fa on naan, hi suma miboo goah. Nana, on re' hi mnikan main Uisneno nbi hi teenb ein. Nana saant ii ko'u!
17Mimnau mirek-reko'! Tuaf re' nahini nrair saa' es re' batuur, mes ka nmoe' natuin fa on naan, nana on re' in anmo'e nsana nrari msa'.
Atoin amu'it re' anbeon, ro he npaant ok
51-6Atoin amui't ein! Mpasan hi ruik mein he mneen mirek-reko'! Hi mtahan kai na'ko tuaf-tuaf re' anmepun hae-nmaten neu ki. Oras ia, sin maskeet ein natoon mat-maat hi puta-kriu ngguin naan. Onaim Uisneno Apinat Akrahat anneen ma niit anrair sakoit na'ko tuaf-tuaf ameupt ein naan.aSurat re' Nareta' Nafani' 24:14-15
Hi meup mein ambi pah-pinan ia, es re' he miminab hi tuam ein meik rais marinit pah-pinan. Hi on re' bijae paorn es re' suma nahiin he naah ah, re' antea in orsa te, anroro. Hi mhukun ma mi'maet atoin rekon, re' ka napenin fa mainuan he namneob ok anbin hi humam ma hi matam.
Atoin amui't ein! Reko nneis, amkae mpin-pinus nai! Natuin ma'ne'at huma'-huma' of ro he ansaen ki. Hi 'mui' mein of anmurai namre'un. Ma hi pake-nohas amasat sin, eets ein of ansoor naan sin. Hi noni mnatu' ma muti' sin ka ma'oos ein fa heen. Ma sin of naah nafani' ki, on re' ai ji nout hau meto'. On mee m'es pah-pinan ia he namsoup goen, mes hi amtaisiub fe' he mibuab bare' 'maten? Hi 'mui' mein of anjarin bukti nak, hi ka mihiin fa mee es re' ma'osa' nbi Uisneno In human ma In matan.bNai' Mateos 6:19
Amsabaar mbi susat
7Aok-bian arki! Hi ro he msabaar ambi paot tar Usi' nkoe Non anfain neem. Mkius kim atoin tani, re' anpao nok sabaar neu in reen je afan. Uran ahuun te nmouf, rarit in nseen. Rarit in npao ntein uran re' natorob, ma namriab in roet ein. Ka 'roo fa te, nasufan ma nafuan. Ma in ors ee ntea te, tuaf naan annao nseki ma noun. 8Hi ro he msabaar on re' naan amsa'. Mha'tain hi tuam ein, natuin ka 'roo fa heen ate, Usi' nkoe Non anfain neem!
9Aok-bian arki! Kais amma'munu'. Mee he mma'munu', mma'munu' piut. Maut uum Uisneno of es anhukun ki! Mkius kiim! Fin Afeek Rasi neno-tunan Ne, anhake nrair es hi maat mein naan.
10Aok-bian arki! Mituin a'tope' na'ko Uisneno In mafefa' kniun ein. Maski sin napenin susat ma nana'renat huma'-huma', mes sin naar nein aah. 11Karu anmui' tuaf re' bisa naran anbi susat ma nana'renat, hit troim he tbo'is ta'naeb in kanan. On re' ka'o Ayup. In napein susat huma'-huma', mes in naran ma'tani'. Rarit Uisneno neek Ne nmouf neu ne, onaim In nmurai n'ator neu nai' Ayup saa'-saa' re' reko. Uisneno nmoe' on naan, natuin In Amanekat ma Amahoet.cNai' Ayup 1:21-22, 2:10, Sit Pures-Bo'is sin 103:8, Nai' Yakobus 1:2-3, 12
Rasi anmatoom nok supat
12Aok-bian arki! Hi kais mihake' supat. Karu hi he mak, “tua”, mitaah mak “tua” goah. Karu hi he mak, “kahaf”, mitaah mak, “kahaf”. On re' nana te, noo goah. Kais ambaineis he mihake' rais supat amteek niut ne et pah-pinan. Ai' mihake' supat mak, “nbi Uisneono In kanan” re' anmoin et neno-tunan. Ka nmui' fa upan saa'-saa' karu mihake' supat huma'-huma'. Natuin karu on nana te, of amtoup main ho hukun, natuin ho rais supat sin.dNai' Mateos 5:34-37
Onen re' matopu'
13Karu anmui' tuaf na'ko ki napein susat, reko nneis in n'onen. Ma karu anmui' tuaf anmariin, reko nneis in nsii ma nbo'is Uisneno. 14Karu anmui' tuaf na'ko ki napein menas, reko nneis miskau amepu krei ngguin, ma mtoit sin he ntaon mina' nbi amenat naan, ma n'oen ein neik Uisneno In kanan, maut he Uisneno nareko' amenat naan.eNai' Markus 6:13 15Onaim karu hi m'onen amenat, ma mpirsai batuur-batuur meu Uisneno, Uisneno nareko' amenat naan. Karu amenat naan nmo'e nsaan, Uisneno of annoes nain in saant ein. 16Karu na'ko ki ammo'e nsaan, hi ro he mmanaku sanat es nok es. Nok ranan naan, hi m'onen es nok es ate, hi of amjair reko.
Tuaf re' in neek ne kninu', in n'oen ee naheun nok kuasa ma'tani', ma bisa tapein in afan. 17Tait i'tope' na'ko ka'o Elia. In mansian on re' hit imsa'. Mes oras in n'onen he kais na'uur antein, uran naan nasnaas nain, ma ka nmouf niit fa tar antea toon teun ma stena'.f1 Usif sin 17:1, 18:1 18Rarit in n'onen he ntoit uran. Uran naan nmouf nain oras naan. Huun nein natoro ma nnoo-maet, ma sekit amnonut amsa'.g1 Usif sin 18:42-45
19Aok-bian arki! Karu anmui' tuaf na'ko ki re' nmo'e nsaan ma nasaitan saa'-saa' re' batuur, rarit anmui' tuaf re' nturun ma nbaab ee nfain neem neu Uisneno In Raan Amneot, nana reko. 20Mimnau mirek-reko'! Karu hi mturun tuaf re' anmo'e nsaan, he in nfain neem neu Uisneno, ma in na'piis, hi msoi maan ee, maut he in nmoin piut nok Uisneno. Nok ranan naan, Uisneno nnoes nain in saant ein re' mfau-rutun naan.hTonas ma Nee 10:12, 1 Nai' Petrus 4:8
On re' naan nai, tua.
Na'ko kau,
Nai' Yakobus kau, tua.

*1:1: Uab Yunani ntui mnak, “anfee je neu uuf bo'es am nua re' anmonin bo'-baits ok”. Nok ranan naan, nai' Yakobus antui in surat neu atoin Yahudis re' nasranin nrarin. Mes in faineekt ein anbin ia, anmatoom nok too srani' ok-oke'.

1:12: Uab Yunani ntui mnak “in ntoup στέφανος (stefanos ) 'honis”. Stefanos naan, a'piru' 'nakaf re' sin nfee je neu tuaf re' napein juara nahuun nbi 'ba'et.

*3:5: Uab Yunani ntui mnak, ‘maaf’. Mes anbi era' 3:5-10, nai' Yakobus antui anmatoom nok atoni' in uaban. Karu Uab Meto Amarasi ta'uab anmatoom nok es in uaban, hit ka tak fa ‘maaf’, mes hit biasa tak ‘fefaf’. On re' fefa kreo, feef ko'u, mafefa', feef maputu', fefan konan, nafeef, nmasau-feef, nfefa-kreo, mmafefa-kreona', ... of ai' anmu'i nteni'.

3:12: Uab Yunani ntui mnak, atoni' ka bisa nseu fa fuaf συκῆ (sukei ) na'ko roet ἐλαία (elaia ), ma ka bisa nseu fa fuaf ἄμπελος (ampelos ) na'ko roet συκῆ (sukei ). In sairt ii nak, roet huum es ka bisa fa nafua roet huum es in fuan. Nana ka batuur fa! On nana msa' on re' tuaf anpaek in fefan he nbo'is Uisneno, rarit fefaf re' naan npaek je he naseku'.


a1:1: Nai' Mateos 13:55, Nai' Markus 6:3, Haef ein sin Reta' 15:13, Galatia 1:19

b1:10-11: Nai' Yesaya 40:6-7

a2:8: A'nak Rais Pirsait ein sin Atoran 19:18

b2:11: Anpoin na'ko Pah Masir 20:13, 14, Surat re' Nareta' Nafani' 5:17, 18

c2:21: Reta' Ahun-hunut 22:1-14

d2:23: Reta' Ahun-hunut 15:6, 2 Mape'o 'Naof Pah Isra'er ma Pah Yahuda 20:7, Nai' Yesaya 41:8

e2:25: Nai' Yosua 2:1-21

a3:9: Reta' Ahun-hunut 1:26

a4:6: Tonas ma Nee 3:34

b4:13-14: Tonas ma Nee 27:1

a5:1-6a: Surat re' Nareta' Nafani' 24:14-15

b5:1-6b: Nai' Mateos 6:19

c5:11: Nai' Ayup 1:21-22, 2:10, Sit Pures-Bo'is sin 103:8, Nai' Yakobus 1:2-3, 12

d5:12: Nai' Mateos 5:34-37

e5:14: Nai' Markus 6:13

f5:17: 1 Usif sin 17:1, 18:1

g5:18: 1 Usif sin 18:42-45

h5:20: Tonas ma Nee 10:12, 1 Nai' Petrus 4:8